Όλα στο φως. Διερεύνηση τυχόν ευθυνών πολιτικών χωρίς να δηλητηριαστεί η ατμόσφαιρα από σύγχυση εξουσιών, βίαιη αντίδραση κομμάτων ή επικοινωνιακές κινήσεις της κυβέρνησης.
Να μην αποπροσανατολισθεί η έρευνα για την διάχυτη διαφθορά, πλήρης εξυγίανση στο χώρο της υγείας.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ τασσόμαστε υπέρ της πλήρους εξυγίανσης του χώρου της υγείας από φαινόμενα διαφθοράς που βλάπτουν τόσο την υγεία των πολιτών όσο και τα δημόσια οικονομικά επί δεκαετίες.
Το διαχρονικό σκάνδαλο της εκτίναξης των φαρμακευτικών δαπανών, χωρίς μάλιστα βελτίωση της υγείας των πολιτών
Είναι προφανές ότι θα πρέπει να μας ενδιαφέρει αν εμπλέκονται ή όχι πολιτικοί σε υποθέσεις χρηματισμού από την Novartis. Αλλά ο κουρνιαχτός από την κομματική αντιπαράθεση δεν πρέπει να αποπροσανατολίσει από το ακόμα πιο μεγάλο σκάνδαλο, ότι από το 2000 μέχρι το 2010 εκτινάχθηκαν οι δαπάνες για την νοσηλεία και τα φάρμακα σε απαράδεκτα ύψη, χωρίς να έχει βελτιωθεί η υγεία και τα υγειονομικά συστήματα. Μέρος του δημοσιονομικού προβλήματος συνδέεται με την εκτεταμένη διαφθορά στο χώρο της υγείας (υπερσυνταγογράφηση, συνταγογράφηση ακριβών φαρμάκων, πολλαπλάσιο κόστος υπηρεσιών, συσκευών και εξοπλισμού σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες).
Η υπερβολική σπατάλη στο χώρο της υγείας – πάνω από 2 δις ευρώ ετησίως για τα δημόσια ταμεία, χωρίς να υπολογίζουμε το κόστος για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς – καθώς και οι υπερβολικές στρατιωτικές δαπάνες και η εισαγωγή καυσίμων έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην χρεοκοπία της χώρας. Οι δαπάνες για φάρμακα από 178 Ευρώ κατά κεφαλή (2000) έφτασαν σε 444 Ευρώ το 2009, όταν ο μέσος όρος δαπάνης σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν στα 320 Ευρώ. Η ιατρο-φαρμακευτική δαπάνη ανά άτομο μας κατέτασσε στην δεύτερη, μετά τις ΗΠΑ, θέση παγκοσμίως! Αυτά επιβάρυναν τόσο το δημόσιο σύστημα όσο και τον οικογενειακό προϋπολογισμό συνεισφέροντας σε ζημιά ύψους 23 δις ευρώ μέσα σε μια δεκαετία.
Η υπερβολική εκτίναξη της φαρμακευτικής και ιατρικής δαπάνης καθώς και η αύξηση του ελλείμματος της χώρας, οδήγησαν σε βίαιη προσαρμογή και περικοπές, σε μεγάλο βαθμό με οριζόντιο τρόπο, αλλά κι επιβάρυνση των νοικοκυριών με την αυξημένη συμμετοχή εισφοράς στα φάρμακα, σε μια εποχή σκληρής λιτότητας και φορολογίας. Την ίδια στιγμή τα φάρμακα και οι ιατρικές δαπάνες σήμερα δεν συμβάλλουν καν σε μείωση του φόρου εισοδήματος, παρά μόνο κατ΄ εξαίρεση, αν υπερβαίνουν το 5% του εισοδήματος.
Ανεξαρτήτως της ποινικής έκβασης της όλης υπόθεσης σε σχέση με τα συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα που έχουν εμπλακεί στην σημερινή αντιπαράθεση, υπάρχει ευθύνη ολόκληρου του πολιτικού συστήματος και ιδιαιτέρως των κατεχόντων θέσεις εξουσίας στον τομέα της υγείας τις τελευταίες δεκαετίες, δεδομένου ότι ήταν γνωστό σε όλους το «πάρτι» με το φάρμακο και οι πρακτικές των φαρμακευτικών εταιρειών, ωστόσο κανένας (πολιτικοί, επιστημονικοί σύλλογοι ξα) δεν ανέλαβε την ευθύνη της αποτελεσματικής εξυγίανσης του χώρου και καμία πολιτική ηγεσία δεν έκανε κάποια συντονισμένη κίνηση για να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη όσοι συμμετείχαν σ’ αυτά τα κυκλώματα. Πρόκειται για μία διαχρονική αθλιότητα που πλήρωσαν ακριβά οι ευπαθέστεροι, για μία ύποπτη αμέλεια όπου όλοι είναι αμέτοχοι και κανείς δεν αισθάνεται την ανάγκη να απολογηθεί. Παρά το γεγονός ότι υπήρξαν εκθέσεις που έφτασαν στην Βουλή, αλλά και πολλές έρευνες σε ακαδημαϊκά ιδρύματα.
Πρέπει λοιπόν να διευρευνηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες αλλά πρέπει να συζητηθούν και οι πολιτικές ευθύνες των πολιτικών εκείνων που διαχειρίστηκαν όλα αυτά τα θέματα τόσα χρόνια, χωρίς να λαμβάνουν εγκαίρως μέτρα για ορθολογική διαχείριση των δαπανών.
Ευθύνες έχει και ένα ποσοστό γιατρών που είτε λόγω διαπλοκής με τις φαρμακευτικές εταιρίες είτε με εύκολη συνταγογράφηση συνέβαλαν στην εκτίναξη της φαρμακευτικής δαπάνης.
Θα πρέπει να διερευνηθεί το κόστος του γενικότερου «σκανδάλου» για το ελληνικό δημόσιο, την ώρα που επιβάλλονταν αδιέξοδα, αναποτελεσματικά μέτρα περικοπής δημόσιων δαπανών και λιτότητας. Όπου αποδειχθεί ότι υπάρχει κόστος λόγω υπερτιμολογήσεων, σκόπιμης σπατάλης, θα πρέπει να επιστραφούν τα χρήματα από τους δράστες προς όφελος του δημόσιου συστήματος υγείας.
Τα πολιτικά κόμματα και η κυβέρνηση πρέπει να σεβαστούν τη διάκριση εξουσιών και να έρθουν όλα στο φως – Κανείς ένοχος, κανείς εκ προοιμίων αθώος με αυθαίρετο τρόπο, ενώ η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη
Η διαχείριση της υπόθεσης Novartis πρέπει να γίνει με απόλυτο σεβασμό στην διάκριση των εξουσιών(νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) και να οδηγήσει στην διερεύνηση τυχόν ευθυνών ή και χρηματισμού πολιτικών ή στην αθώωσή τους, χωρίς να μετατραπεί σε μια υπόθεση αντιπαράθεσης μέχρι «θανάτου» μεταξύ των κομμάτων για την διαδικασία. Είναι σαφές, βέβαια, ότι είτε αποδειχθεί ότι πολιτικοί χρηματίστηκαν για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα φαρμακευτικών εταιριών σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος και της δημόσιας υγείας, είτε αποδειχθεί ότι όλα αυτά ήταν μια σκευωρία είτε μια ατυχής διαχείριση ή μια καλά οργανωμένη επικοινωνιακή κίνηση θα πρέπει να ντρεπόμαστε ως κοινωνία για την κατάντια του πολιτικού συστήματος.
Η διερεύνηση ποινικών ευθυνών ή του βαθμού εμπλοκής πολιτικών σε ένα σκάνδαλο διαφθοράς στον χώρο της υγείας που είναι διαρκές είναι υπόθεση της ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ και της Βουλής. Κανένας πολιτικός δεν μπορεί να έχει ασυλία αν ενέχεται σε υποθέσεις διαφθοράς και χρηματισμού και να θεωρείται αθώος εκ των προτέρων, όταν υπάρχει εισαγγελική έρευνα εν εξελίξει και δεν έχουν ανοίξει ακόμα οι λογαριασμοί τροφοδότες. Αλλά και κανένας πολιτικός ή πολίτης δεν πρέπει να κρίνεται ένοχος προκαταβολικά, πριν αποφανθεί η δικαιοσύνη και πριν τεκμηριωθεί η ενοχή του. Τα κόμματα πρέπει να σεβαστούν την σε εξέλιξη διερεύνηση της υπόθεσης από τους εισαγγελείς και να βοηθήσουν να έρθουν όλα στο φως. Η κυβέρνηση οφείλει να κρατάει αποστάσεις από χαρακτηρισμούς και να μην διαχειρίζεται την υπόθεση με επικοινωνιακούς όρους, πριν ολοκληρωθεί η έρευνα και αποφανθεί η δικαιοσύνη, αλλιώς περιπλέκει περισσότερο τα θέματα. Πολύ περισσότερο, πρέπει να σεβαστεί την διάκριση των εξουσιών και να μην δηλητηριάζει και αυτή με τις ενέργειές της την πολιτική και κοινωνική ζωή.
Θυμίζουμε ότι με ευθύνη όλων των πολιτικών κομμάτων επικρατεί ακόμα η απαράδεκτη αντιμετώπιση των πολιτικών και των υπουργών με διαφορετικό σε σχέση με τους υπόλοιπους πολίτες τρόπο στα θέματα ασυλίας ή παραγραφής ποινικών αδικημάτων. Θα έχουν όλοι πολιτική ευθύνη αν και αυτή η υπόθεση δεν ξεκαθαριστεί και παραμείνουν σκιές ή αδιευκρίνιστες πλευρές, λόγω παραγραφής των αδικημάτων – κάτι στο οποίο είναι πολύ πιθανόν να συμπεράνει η προανακριτική επιτροπή της Βουλής, λόγω παρέλευσης του χρόνου από τα «αδικήματα».
Σεβασμός στην δικαιοσύνη και στην δικαστική έρευνα
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ουσιαστικά η εισαγγελική έρευνα στην Ελλάδα βασίστηκε σε σημαντικό βαθμό στα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν στις ΗΠΑ μετά από έρευνα των δικαστικών αρχών και του FBI, αλλά και σε άλλες χώρες και αφορούσε βασικά στην διάχυτη στο χώρο της υγείας διαφθορά που σχετίζονταν με τις πρακτικές της Novartis και την διακίνηση μαύρου χρήματος σε γιατρούς, δημόσιους υπάλληλους, στελέχη της διοίκησης, συνεργάτες πολιτικών προσώπων. Η αξιοποίηση των στοιχείων ουσιωδών μαρτύρων που παραμένουν υπό προστασία, χωρίς να ανακοινώνονται τα ονόματά τους, είναι σύμφωνη με την ελληνική νομοθεσία, υπό προϋποθέσεις που κρίνει η δικαστική εξουσία. Αλλά εξίσου αλήθεια είναι ότι δεν μπορούν να καταδικαστούν άτομα μόνο με βάση τις κατηγορίες ή μαρτυρίες «ανώνυμων» μαρτύρων. Πρέπει να διασταυρωθούν οι καταγγελίες και το άνοιγμα λογαριασμών θα συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση επιβεβαίωσης ή απόρριψης των καταγγελιών. Δεν είναι σοβαρό κόμματα που ψήφισαν την σχετική νομοθεσία, να μιλάνε σήμερα για «κουκουλοφόρους». Αλλά ούτε είναι αποδεκτό να λαμβάνονται εκ προοιμίου ως αξιόπιστες ατόμων που πιθανόν εμπλέκονται στην υπόθεση και δεν θα εξεταστούν κατ΄ αντιπαράσταση. Η καλύτερη λύση είναι να έρθουν όλα και όλοι στο φως, και προφανώς να προστατευθούν με άλλο τρόπο οι συγκεκριμένοι αλλά και τυχόν άλλοι μάρτυρες. Η Novartis οφείλει να συνεργαστεί, και η απειλή αναστολής των δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα αν δεν συνεργαστεί, θα πρέπει να είναι μέρος της προσπάθειας να έρθουν στο φως όλοι οι λογαριασμοί και όλες οι αποφάσεις που σχετίζονται με διακίνηση χρήματος για δωροδοκίες είτε γιατρών, είτε δημόσιων υπαλλήλων, είτε πολιτικών.
Αν και σε ποιο βαθμό εμπλέκονται πολιτικοί με δωροδοκίες για επηρεασμό των αποφάσεων είναι κάτι που θα πρέπει να διερευνήσει η δικαιοσύνη, ακόμα και αν αδικήματα έχουν τυπικώς (αλλά όχι ουσιαστικά) παραγραφεί.
Να αντιμετωπίσουμε τμήμα της διαφθοράς που οδήγησε στην κρίση και χρεοκοπία
Δεν πρέπει να χάσουμε τον βασικό στόχο, ότι υπάρχουν πέρα από δεοντολογικά θέματα και ποινικές ευθύνες για όλες τις κοινωνικά απαράδεκτες πρακτικές χρηματισμού γιατρών για να υπερσυνταγογραφούν ή να συνταγογραφούν φάρμακα συγκεκριμένων εταιριών.
Το σκάνδαλο που λίγο πολύ όλοι ήξεραν κι αποδέχονταν, είχε δύο συνέπειες, αφενός να κατευθύνει τις συνταγές προς συγκεκριμένα και πιο ακριβά φάρμακα κι αφετέρου να συμβάλλει στην υπερβολική συνταγογράφηση και στην υπερκατανάλωση φαρμάκων. Ελπίζουμε ότι δεν υπάρχει κι άμεση βλάβη της υγείας πολιτών από συνταγογραφήσεις χωρίς λόγο, μόνο και μόνο για τα bonus που έδιναν οι εταιρίες αν γιατροί “έπιαναν” τον στόχο συνταγογράφησης ενός συγκεκριμένου αριθμού φαρμάκων το μήνα.
Ασχέτως αν η έρευνα είναι αποτέλεσμα και του σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ φαρμακευτικών κολοσσών, αυτή αναφέρεται στην διακίνηση «μαύρου χρήματος» με την μορφή “δώρων” σε 4000 γιατρούς, μέλη επιτροπών, δημοσίους υπαλλήλους, συμβούλους πολιτικών από την Novartis, πρακτική που ακολουθούσαν όμως και άλλες φαρμακευτικές εταιρίες. Όλοι γνώριζαν αυτές τις πρακτικές αλλά οι αρμόδιοι φορείς και μεγάλο τμήμα του επιστημονικού κόσμου αδιαφορούσαν. Η εισαγγελική έρευνα εκτιμάει την ζημιά από τις πρακτικές της Novartis σε 3 δις Ευρώ. Αυτά τα χρήματα πρέπει να ανακτηθούν προς όφελος του συστήματος δημόσιας υγείας. Το άνοιγμα λογαριασμών που τροφοδότησαν την διαφθορά μπορούν να δείξουν ποιοι έβλαψαν το δημόσιο συμφέρον και την δημόσια υγεία.
Αυτά τα πολύ σοβαρά θέματα πρέπει να συζητηθούν και να διερευνηθούν, να μην χαθούν μέσα στον κουρνιαχτό που σηκώνεται από την βίαιη κι απόλυτη αντιπαράθεση μεταξύ των κομμάτων. Κανένα κόμμα δεν μπορεί να κάνει ότι δεν ήξερε την σκανδαλώδη γενικευμένη διαφθορά στο χώρο του φαρμάκου.
Είναι αλήθεια ότι ορισμένοι φορείς και πολιτικές δυνάμεις, μεταξύ των οποίων και οι Πράσινοι, ευρωπαϊκές υπηρεσίες και διεθνείς οργανισμοί είχαν θέσει δημόσια τα θέματα αυτά, ιδιαίτερα αυτά της υπερκατανάλωσης φαρμάκων και της διαφθοράς που σε κάποιο βαθμό συνδέονται – χωρίς όμως να υπάρχει η αντίστοιχη ευαισθητοποίηση από πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς στη χώρα μας.
Και ας ξεχνάμε, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας κι άλλων διεθνών οργανισμών, πάνω από 100.000.000 άνθρωποι περνάνε στη φτώχεια ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ λόγω του αυξημένου κόστους που καλούνται να καταβάλλουν σε θέματα υγείας κι αντιμετώπισης των δικών τους ασθενειών ή των προβλημάτων υγείας κάποιων κοντινών τους ανθρώπων. Η υγεία για όλους #healthforall είναι βασικό δικαίωμα και πρέπει να παρέχεται με τρόπο που δεν σπρώχνει τους ανθρώπους στην καταστροφή και στην φτώχεια.
Οι προτάσεις των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ για γενικότερες αλλαγές στην πολιτική για την υγεία
