Είναι πολύς καιρός που ακούω και βλέπω από τα διάφορα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αναλύσεις, εξαγγελίες, υποσχέσεις, από την κυβέρνηση των δύο κομμάτων αλλά και από την αξιωματική αντιπολίτευση και τα υπόλοιπα κόμματα εντός και εκτός της ελληνικής Βουλής. Ειδήσεις που η μία ανατρέπει την άλλη, το ένα κόμμα που προσπαθεί να διαψεύσει το άλλο σε ότι πει και να προτείνει ακόμα περισσότερα, σε ένα ακατάσχετο όριο υποσχεσιολογίας. Το θέμα είναι πια είναι η πραγματικότητα και τι μπορεί να γίνει σ’ αυτή τη δύσμοιρη χώρα.
Εγώ, το δηλώνω εξ αρχής, δεν είμαι οικονομολόγος, αλλά επειδή μου αρέσει σε κάθε θέμα που ασχολούμαι να ψάχνω να βρίσκω στοιχεία και μ’ αυτά να βγάλω τα όποια συμπεράσματα επί του θέματος, αυτό κάνω και σήμερα, αλλά στο τέλος δεν αποφεύγω τον “πειρασμό” να ασχοληθώ και με την κοινωνική πλευρά του θέματος, χωρίς να πέσω, πιστεύω, στην “παγίδα” να εκφράσω τον όποιο λαϊκισμό.
Το θέμα της ελληνικής οικονομίας είναι ένα θέμα που αν δεν το δεις στο σύνολο του δεν μπορείς να βγάλεις τα όποια συμπεράσματα. Γι αυτό κι εγώ συμβουλεύτηκα επίσημες πηγές, τις οποίες και παρουσιάζω παρακάτω και από εκεί έβγαλα κάποιες εκτιμήσεις, που θέλω να μοιραστώ μαζί σας.
Οι δύο βασικοί πυλώνες που πρέπει να ξεκινήσουμε να βλέπουμε στην οικονομία της χώρας μας και από εκεί να προχωρήσουμε, είναι το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) και το εξωτερικό χρέος της χώρας μας, δύο ενότητες που η μία έχει άμεση σχέση με την άλλη και αντίστροφα. Ποιά είναι λοιπόν αυτή η εικόνα, με στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, από το 1974 έως το 2010 αρχικά και αμέσως μετά θα παραθέσω πίνακες της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και της Τράπεζας της Ελλάδας, όχι για να σας μπερδέψω με νούμερα και να μην καταλάβετε τίποτα, αλλά αντίθετα θα προσπαθήσω από αυτά τα νούμερα να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα.
Εξέλιξη του Εξωτερικού Χρέους της Χώρας από το 1974 μέχρι το 2009
1974 Η ΝΔ παρέλαβε από τη Χούντα εξωτερικό χρέος, ίσο με το 18.9% του ΑΕΠ.
1981 Η ΝΔ παρέδωσε στο ΠΑΣΟΚ εξωτερικό χρέος, ίσο με το 31,2% του ΑΕΠ.
1990 Το ΠΑΣΟΚ παρέδωσε στη ΝΔ εξωτερικό χρέος, ίσο με το 80,7% του ΑΕΠ.
1993 Η ΝΔ παρέδωσε στο ΠΑΣΟΚ εξωτερικό χρέος, ίσο με το 111,6% του ΑΕΠ.
2004 Το ΠΑΣΟΚ παρέδωσε στη ΝΔ εξωτερικό χρέος, ίσο με το 108,5% Του ΑΕΠ.
2009 Η ΝΔ παρέδωσε στο ΠΑΣΟΚ εξωτερικό χρέος, ίσο με το 120% του ΑΕΠ.
Το 2010 το εξωτερικό χρέος βρίσκεται στο 125% του ΑΕΠ, με έντονες ανοδικές τάσεις.
(Στοιχεία Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους)
Αυτά τα στοιχεία έχουν στόχο μόνο να πληροφορήσω ιστορικά, για την πορεία αυτών των δύο κατηγοριών που ανέφερα παραπάνω, για να μην μπω σε αναλύσεις και σας κουράζω. Από τον παρακάτω πίνακα όμως της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, θα κάνω κάποια σχόλια.
Σημαντικοί Οικονομικοί Δείκτες
| 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | |
| Εξέλιξη ΑΕΠ (σταθερές τιμές 2005) | -3,1% | -4,9% | -7,1% | -7.0% | -3.9% |
| Πληθωρισμός: Μέσος Ετήσιος | 1,2% | 4,7% | 3,3% | 1,5% | -0.9% |
| Πληθωρισμός: Μεταβολή: Δεκέμβριος – Δεκέμβριος | 2,6% | 5,2% | 2,4% | 0,8% | -1,7% |
| Παραγωγικότητα εργασίας (EU-27=100)** | 98,1 | 92,8 | 89,7 | 91,6 | n.a. |
| Ποσοστό ανεργίας | 9,5% | 12,5% | 17,7% | 24,2% | 27,3% |
| Δημόσιες επενδύσεις (% ΑΕΠ)** | 3,1% | 2,3% | 1,7% | 1,8% | n.a. |
| Εξαγωγές (αγαθά- τρέχουσες τιμές)* | 17,6 | 21,1 | 24,3 | 27,6 | 27,5 |
| Εισαγωγές (αγαθά- τρέχουσες τιμές)* | 51,9 | 50,5 | 48,4 | 49,3 | 46,9 |
* δισεκατομμύρια €
** Πηγή Eurostat
Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή, 2014
Εδώ λοιπόν παρατηρούμε ότι η ελληνική οικονομία ενώ μέχρι το 2008, είχε σημειώσει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, από το 2009 εξ αιτίας της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, έδειξε σημεία ύφεσης με σημαντικά αυξανόμενες δημοσιονομικές ανισορροπίες. Η κυβέρνηση, για λόγους εξυγίανσης όπως είπε ήλθε σε συμφωνία ( μνημόνιο), με τριμερή μηχανισμό οικονομικής στήριξης (Ε.Ε., Δ.Ν. Τ., Ε.Κ.Τ.). Μετά από ένα πολύ σκληρό οικονομικό πρόγραμμα στήριξης, σήμερα η κυβέρνηση της χώρας ισχυρίζεται, ότι σταματάει από φέτος η μείωση του ΑΕΠ και επιστρέφει η οικονομία σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε κάποιους δείκτες που παρουσιάζει ο πίνακας και να μην τους σχολιάσουμε, γιατί η αισιοδοξία της κυβέρνησης εμένα, με αυτά τα νούμερα, με προβληματίζει έντονα. Η ανεργία το 2008 ήταν 7,6% και μετά το 2009 εξελίχθηκε σε 9,5% (2009), 12,5%(2010), 17,7% (2011), 24,2% (2012) και 27,3 (2013). Οι δημόσιες επενδύσεις από 3,1% πήγαν στο 1,8% το 2012 και συνέχισε η μείωση και το 2013. Από την άλλη η σταθερή αύξηση και σταθεροποίηση τα τελευταία χρόνια των εξαγωγών και η σταθερή μείωση των εισαγωγών, έφερε μια ανισορροπία που είχε σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση του εμπορικού ελλείμματος της χώρας. Με λίγα λόγια η κατάσταση της οικονομίας μας κάθε άλλο παρά ευχάριστη είναι και βέβαια η αισιοδοξία των κυβερνώντων για ανάπτυξη και “θετικά πρόσημα” όπως λέει, περισσότερο στον χώρο του ευχολογίου, πιστεύω εγώ, πρέπει να καταγραφεί.
Για να μην σας κουράζω με άλλους πίνακες θα σας παραθέσω παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις από την επίσημη ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδας για να βγάλετε, όσοι θέλετε, μόνοι σας τα απαραίτητα συμπεράσματα για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας από την πιο υπεύθυνη πηγή:
- Εξωτερικός Τομέας ( http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/default.aspx )
- Ισοζύγιο Πληρωμών (http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/default.aspx)
3.Τα Βασικά Μεγέθη του Ισοζυγίου Πληρωμών (http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/basic.aspx)
- Η Διεθνής Επενδυτική Θέση (http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/international.aspx)
- Το Εξωτερικό Χρέος (http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/debit.aspx)
- Τα Συναλλαγματικά Διαθέσιμα (http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/funds.aspx)
Από αυτές τις πληροφορίες που βγάζουν οι πίνακες του επίσημου πιστωτικού ιδρύματος της χώρας μας η εικόνα της οικονομίας μας κάθε άλλο παρά καλή μπορεί να καταγραφεί.
Και εξηγώ ότι τα “καυτά” οικονομικά θέματα που ταυτόχρονα είναι και κοινωνικά, δεν σηκώνουν προχειρότητες, αστεία και ανεύθυνα πολιτικά συνθήματα. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ, πάνω από 16 εκατομμύρια άτομα, στις χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ, ήταν άνεργοι για 12 μήνες τουλάχιστον, στο πρώτο τρίμηνο του 2014, αριθμός σχεδόν διπλάσιος, σε σχέση με την αρχή της κρίσης. Οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο είναι οι χώρες της Νότιας Ευρώπης. Και η έκθεση καταλήγει ότι “πρέπει οι πολιτικοί να δώσουν προτεραιότητα στις προσπάθειες να βοηθηθούν οι μακροχρόνια άνεργοι, για να επιστρέψουν στην εργασία, με περισσότερη βοήθεια αναζήτησης εργασίας σε προσωπικό επίπεδο και προγράμματα εκπαίδευσης. Ειδικότερα για την Ελλάδα, συνεχίζει η έκθεση του ΟΟΣΑ, το ποσοστό ανεργίας μένει καθηλωμένο κοντά στο υψηλότερο επίπεδο από τότε που άρχισε η κρίση (27,2% τον Μάιο του 2014) και προβλέπεται ότι και για το 2015 θα παραμείνει στα ίδια υψηλά επίπεδα (περίπου 27%). Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο που δίνει η ίδια έκθεση, είναι ότι η χώρα μας έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας, μεταξύ των χωρών – μελών του ΟΟΣΑ, ποσοστό που αυξήθηκε από το 49% του τετάρτου τριμήνου του 2007, στο 71% του πρώτου τριμήνου του 2014.
Να μπούμε στο θέμα του ασφαλιστικού – συνταξιοδοτικού; Ποιές ενέργειες έγιναν τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας; Μετά από εσφαλμένους χειρισμούς των υπευθύνων κυβερνήσεων, δόθηκε άλλοτε στόχος για μαζική και πρόωρη συνταξιοδότηση, με διάφορα προγράμματα – “λουκούμι” στα χέρια της όποιας εργοδοσίας, που είδε τον πιο εύκολο τρόπο να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση στο χώρο της, μειώνοντας δραματικά το προσωπικό της και για τις έκτακτες ανάγκες, προσελάμβανε για ορισμένο χρόνο, ενίοτε χωρίς συμβάσεις, προσωπικό με χαμηλότατο εισόδημα, που το “κάλυψε” η εκάστοτε κυβέρνηση, με την αντίστοιχη νομοθεσία. Και άλλοτε να παραταθεί – επιμηκυνθεί ο χρόνος αποχώρησης από την ενεργό υπηρεσία, των εργαζομένων (αλαλούμ δηλαδή). Τι αποτέλεσμα είχαν αυτές οι ενέργειες; Να μείνουν ακάλυπτα, τα ήδη προβληματικά ασφαλιστικά ταμεία, που τα κεφάλαια που είχαν πληρώσει από την τσέπη τους όλα τα χρόνια οι συνταξιούχοι, εξαφανίστηκαν από κακοδιαχείριση, συνεπικουρούμενα από την μεγάλη αύξηση της “μαύρης” άρα και αδήλωτης εργασίας, που στερούσε από το ταμείο τα όποια έσοδα θα ισορροπούσαν λίγο, τις ανάγκες πληρωμής των ήδη πετσοκομμένων (κι εδώ με νομοθετικές πράξεις) συντάξεων.
Ένα θέμα άμεσα συνδεδεμένο με το προηγούμενο είναι οι παροχές υγείας, που έχουν περικοπεί σε έσχατο βαθμό, μόνο για τα απολύτως απαραίτητα, με “κωμικές” διατάξεις από τους εκάστοτε υπουργούς Υγείας, για το πότε θα αρρωστήσει ο Έλληνας ή η Ελληνίδα, τι αρρώστια επιτρέπεται να έχει, τι φάρμακα δικαιούται να παίρνει, πότε έχει δικαίωμα να επισκεφθεί γιατρό, τι εξέταση μπορεί να κάνει, γιατί αν θέλει κάτι άλλο, ο …πλεονέκτης, να το πληρώσει. Ακούγεται κωμικό αλλά δυστυχώς είναι κωμικοτραγικό και πραγματικό, εδώ δεν πάει πιο κάτω, ο απάνθρωπος εξευτελισμός του ασφαλισμένου.
Για το θέμα της νέας γενιάς τι να πούμε; Ότι έχουμε νέους επιστήμονες, αριστούχους στον τομέα τους, που εδώ στην πατρίδα τους, δεν “έχουν στον ήλιο μοίρα” και φεύγουν είτε το θέλουν είτε όχι για ξένες χώρες, που τους αρπάζουν κυριολεκτικά και τους αναδεικνύουν στις δικές τους οικονομίες. Μαζί μ’ αυτούς, φεύγουν για άλλες χώρες για να εργαστούν επίσης νέα ελληνόπουλα, αφού εδώ στη πατρίδα τους, η λέξη εργασία και ανάπτυξη κοντεύουν να γίνουν …”άγνωστες λέξεις”. Το αύριο της ελληνικής οικονομίας, μπορεί κάποιος “οικονομικός εγκέφαλος” να μου πει, πιο θα είναι, χωρίς νέους να αναλάβουν τις δουλειές, που έτσι κι αλλιώς σε λίγα χρόνια οι μεσήλικες που εργάζονται τώρα θα αποχωρήσουν;
Για το επίσης ευαίσθητο θέμα της ιδιοκτησίας γης, μπορεί κάποιος να μου πει, από πότε θεωρείται…”αμαρτία” να σου αφήσει ο πατέρας σου ή η μητέρα σου ένα σπίτι, μαζί μ’ ένα μικρό κτήμα στην ιδιοκτησία σου; Δεν μιλάω για την εξαίρεση του κανόνα που κάποιοι ζουν από την εκμετάλλευση πολλών ακινήτων και μεγάλων εκτάσεων γης. Στην Ελλάδα η …”φιλοσοφία” που είχε μέχρι τώρα όποιος μεγάλωνε παιδιά, ήταν να “αφήσει ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι των παιδιών του”. Αυτό τείνει να γίνει κατάρα, αφού η φιλόστοργη πολιτεία, όταν αντιμετωπίζει κάποιον άνεργο, που του έχει αφήσει ο γονιός του ένα σπίτι να μένει, με διάφορες απάνθρωπες νομοθετικές πράξεις, του ζητάει, έχει – δεν έχει, τον αντίστοιχο υπερβολικό φόρο, διαφορετικά προχωρά σε κατάσχεση της μόνης κατοικίας που έχει. Δυστυχώς αυτές οι περιπτώσεις ολοένα και αυξάνονται.
Θα μπορούσα να αναφέρω και πολλά ακόμα οικονομικά – κοινωνικά προβλήματα, που έχουν οδηγήσει πάρα πολλούς συμπολίτες μας, στην αυτοκτονία, γιατί δεν αντέχουν ή έχουν φτάσει σε πραγματικά μεγάλο αδιέξοδο. Σίγουρα δεν είναι ότι καλύτερο, αλλά δυστυχώς είναι μια πραγματικότητα. Δεν θέλω όμως να επεκταθώ, αλλά εδώ θα εκφράσω τον προβληματισμό μου. Μήπως όλα αυτά είναι αποτέλεσμα ενός καλοστημένου σχεδίου, από άρρωστα οικονομικά μυαλά; Δεν είναι δυνατόν άνθρωποι που δούλευαν μια ζωή, για να έχουν μια αξιοπρεπή σύνταξη και μια ικανοποιητική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να “αποδέχονται” μια άθλια κατάσταση, κάθε άλλο, απ’ αυτήν που οραματιζόταν όταν έδιναν από το υστέρημα τους. Ταυτόχρονα δε, να υπάρχουν στον κλάδο τους, ανεύθυνοι ενίοτε υπουργοί, που σε κάποιες περιπτώσεις, εφαρμόζοντας απαρέγκλιτα το άνωθεν σταλθέν οικονομικό πρόγραμμα, προέβαιναν και σε ειρωνικούς χαρακτηρισμούς για τους συνταξιούχους – ασφαλισμένους. Πως να δεχθώ ότι δεν “ιδρώνει το αυτί κανενός υπευθύνου”, όταν βλέπουν αυτό το νέο μεταναστευτικό ρεύμα προς τις χώρες της Ευρώπης ή άλλων ηπείρων, νέων άνεργων συμπατριωτών μας, που είχαν όνειρο να εργαστούν και να κάνουν οικογένεια στον τόπο τους. Τώρα …”μεταφέρουν τα όνειρα” τους σε ξένες χώρες, αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο να τα πραγματοποιήσουν, γιατί κι εκεί που πάνε δεν είναι ευπρόσδεκτοι.
Αν αυτό δεν λέγεται, επιτρέψτε μου τον όρο…”νέα ανθρωπιστική γενοκτονία”, που μεταφράζεται στην παρακάτω εικόνα ” ο συνταξιούχος να ζήσει με ψίχουλα και να πάρει φάρμακα όταν είναι απαραίτητο (πόσο θα αντέξει;), ο νέος να πάει αλλού να εργασθεί, εδώ έχουμε (κι αν έχουμε) μόνο τα φτηνά εργατικά χέρια, ο έλληνας δεν πρέπει να έχει ιδιοκτησία, οι υπηρεσίες μας να συρρικνωθούν στις απολύτως απαραίτητες, συμπτύσσοντας ή καταργώντας υπηρεσίες που υπάρχουν πανελλαδικά, αν φτάσουμε στο σημείο να ελέγχουμε τις αντιδράσεις τους (και δυστυχώς κοντεύουν να το πετύχουν) και άλλα πολλά”, τότε αυτό πως λέγεται; Εάν δεν είναι όλα βάσει ενός καλοστημένου (αλλά αποτυχημένου) οικονομικού προγράμματος, τότε τι είναι; Ποιό θα είναι το μέλλον αυτής της χώρας μέσα από τα succes story και τα οικονομικά πλεονάσματα που κάποιοι “παπαγαλίζουν”, ή μέσα από τα προγράμματα “νέας σεισάχθειας” που κάποιοι άλλοι υπόσχονται;
Ας το σκεφθούν όσοι διαχειρίζονται ή θέλουν να διαχειρισθούν τις τύχες αυτού του τόπου, γιατί, όπως έχω πει και παλαιότερα, χρόνος αναμονής δεν υπάρχει πλέον. Η κοινωνική έκρηξη είναι κυριολεκτικά “στο παρά ένα”, δεν θα ήθελαν να πέσει πάνω τους η καυτή λάβα αυτού του κοινωνικού ηφαιστείου.
Σωτήρης Πολίτης
