και συ μαζί με όλες! Γυναίκα της Νικαριάς, Γυναίκα του αθέρα* και του πελάγους…
Αυτή η μέρα στην αρχή κάθε Άνοιξης μας ενδιαφέρει με έναν τρόπο όχι πάντοτε καθαρό και αυτονόητο μα περισσότερο «παιχνιδιάρικο» για τους πολλούς έως «υπαινικτικό» για τους φλύαρους των σοφιστικών «καφέ» ή πιο σοβαρά και ως θέμα πολιτικής , ιδεολογικής ή κοινωνιολογικής αρθρογραφίας.
Εδώ όμως όχι, εδώ διαφορετικά, εδώ πάνω ακριβώς στην κόψη της τέχνης του λόγου, εδώ που χορεύει ο στοχασμός τραγουδώντας στο δικό του χοροστάσι.
Η ιδέα της δημιουργίας με την μορφή της γυναίκας ενσαρκώνει τη σύλληψη του κόσμου ολόκληρου με τις ωδίνες του τοκετού που κρατούν την συνέχεια της ύπαρξης ταυτόχρονα με τη νίκη του θανάτου κάθε στιγμή στον αιώνιο χρόνο, ω! τι μέγα θαύμα και τούτο!
Στην αρετή όπως και στην αγάπη υπάρχουν υπερβολές, η αξία τους βρίσκεται ακριβώς στην σπανιότητά τους, στον χαρακτήρα τους σαν μοναδικά αριστουργήματα, σαν όμορφες εξαιρέσεις, αυτές στάθηκαν πάντοτε Γυναίκες.
Οι αντρογυναίκες του Μισολογγιού στο ίδιο μπόι με τους πολέμαρχους άντρες, πολέμησαν και αναμετρήθηκαν με τον μύθο της ζωής, είναι απλές υπάρξεις «που τα αισθάνονται όλα και τα νικάνε όλα, αλλ’ ωσάν γυναίκες»! θα μας πει ο Σολωμός. Στον επόμενο πίνακα μια Μάνα με την μαντίλα της βγαίνει από τα παγωμένα νερά της αγριεμένης θάλασσας κρατώντας σφιχτά στον κόρφο το παιδί της αγιάζοντας το ακρογιάλι ολόγυρά της λούζοντάς το με το άπλετο και άπλυτο φως του ονείρου.
ω! ως πού μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος!
Η γεωμετρία του κόσμου θα ήταν αδιανόητη χωρίς την Ιωάννα από την Ικαρία, την Σάρα από την Συρία, την Μαρία από τα Μάγδαλα, την Φατιμά από την Αλεξάνδρεια, την Ελένη από την Σπάρτη, θα ήταν ανάπηρη η ποιητική και η ποίηση των πραγμάτων, θα ήταν λειψή η νόηση χωρίς τις Παναγίες, τις φεγγαροντυμένες, τις αλαφροΐσκιωτες, τις Ανταρτομάνες, τις εργάτριες, τις υφάντριες, τις Ανδρομάχες.
Η γυναίκα, η Μάνα, η ερωμένη, η μούσα: πρόσωπο ένα και αδιαίρετο! Ψυχή παρθένα ως τώρα! χαρά σε εκείνον που καταφέρνει να συλλάβει ακέραιο μέσα σ΄ αυτές τις κορασιές, το θαύμα της καθαρότητας!
Και τι να πούμε και για τις δικές μας τις Ικαριώτισσες ,Μανάδες και Γιαγιάδες που στέκονται αγέρωχες στης μνήμης τα διάσελα! σε αυτές αφιερώνονται οι σκέψεις ετούτες σήμερα… αρχή της Άνοιξης!
Σ’ εκείνη την Ασπασία, τη Μάνα των Φουτρίδηδων, που για τα οχτώ παιδιά της ξενόπλενε στα σπίτια των πλούσιων Κυράδων της Σμύρνης και βύζαινε με το δικό της γάλα τα δικά τους «αρχοντόπουλα». Με μία μόνο έγνοια να σπουδάσει τα δικά της παιδιά, να τα μορφώσει όλα, αγόρια και κορίτσια, η γνώση και η μόρφωση υπέρτατες αξίες στα χρόνια τα δύσκολα της απόλυτης ένδειας! Και τα κατάφερε! ένας γιος Καθηγητής στα 26 του χρόνια στο Χαρβαντ των ΗΠΑ, μία κόρη, η πρώτη Δασκάλα του μετέπειτα Προέδρου της Δημοκρατίας Κων/νου Τσάτσου.
Υπήρξαν πολλές σαν την Ασπασία, υποκλινόμαστε στη μνήμη τους. Και σε εκείνες που στις τραγικές περιπέτειες των πολέμων και της Αντίστασης πρωτοστάτησαν στους αγώνες του λαού μας, στάθηκαν μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα δυνατές και ωραίες κερδίζοντας με το αίμα τους την αθανασία, όπως η Λαμπρινή Ραντά από το Φραντάτο ή άλλες που πάλεψαν για ένα καλύτερο κόσμο και εξορίστηκαν, βασανίστηκαν ή και φυλακίστηκαν για τις ιδέες τους όπως η Αργυρούλα Κουτούφαρη από τον Κάμπο, υποκλινόμαστε στην μνήμη τους.
Αυτή η εσώτερη ομορφιά αναδυόμενη από την ζωοδότρα μήτρα ίσως να είναι αυτή που σώζει τον κόσμο κατά τον Ντοστογιέφσκι, ανεβαίνει ή κατεβαίνει από τις «βουνίσιες» φλέβες της δύναμης και της κυριαρχίας για τούτο δεν χρειάζονται άλλα στολίδια και τούτο το ξέρανε πολύ καλά οι Ικαριώτισσες: με ένα «φακιόλι» στο κεφάλι, και μια «μακρέ φουστακιά» τις θυμάμαι ή και σαν από διηγήσεις τις βλέπω μπροστά μου, με μια τσάπα ή ένα δρεπάνι ακόμα και με δικκέλι στο χέρι, πολλές φορές μόνες τους να τραβούν για το χωράφι, τον κήπο, το αμπέλι, για το μετάδεμα, για το κλαδί, για το θέρισμα ή για το αλώνι, τον μύλο, το λιοτρίβι… και τις νύχτες υπό το φως μιας ασθενικής λάμπας να μπαλώνουν ακόμα και να πανω /μπαλώνουν την φτώχεια τους ή να υφαίνουν στον αργαλειό μαζί με τις πολύχρωμες κουρελούδες και τα όνειρά των! οι άνδρες βλέπετε έλειπαν στην Αμερική, στα καράβια, στα κάρβουνα…
Είναι η δημιουργία του κόσμου, η εικόνα της ζωής που διατρέχει και διαπερνά σαν πύρινο βέλος τον χρόνο.
Κι απολείτουργα οι μεγαλύτερες κρατώντας με ευλάβεια το μικρό κομμάτι από το αντίδωρο που τους αναλογεί, το βουτούν στον καφέ ή στην ζεστή φλασκομηλιά κι έτσι χαίρονται κι εκείνες την Κυριακάτικη έξοδο τους στον καφενέ του χωριού! Αυτές είναι οι γιαγιάδες μας, πρόσωπα ζωντανά στη μνήμη μας χαραγμένα ή ζωγραφισμένα από την σκληρή βιοπάλη, πρόσωπα αγαπημένα, κουρασμένα ίσως αλλά χαμογελαστά… που χωρίς να το γνωρίζουν στοιβάζουν όλο και στοιβάζουν θησαυρούς στο σεντούκι της ιστορίας για μας, νάχουμε να πορευόμαστε, νάχουμε να ξεδιψάμε στις ανηφοριές, νάχουμε να ζεσταινόμαστε στις ξαστερωμένες νύχτες του χειμώνα, νάχουμε να θυμόμαστε.
Ω! Μεγάλο πράμα η θύμηση!
Χαρούλα Κ.Κοτσάνη
8 Μαρτίου 2019
Έτσι να μας γιορτάζετε, όχι όπως θέλουν, αλλά κατά πώς μας αξίζει! _____________________________________
* αθέρας η οροσειρά της Ικαρίας
