ΓΙΩΤΑ ΡΟΥΓΚAΛΑ
Ήταν στις 17 Φεβρουαρίου 1982 όταν, έπειτα από τρεις αποτυχημένες απόπειρες, ο πολιτικός γάμος θεσπίστηκε σαν ισόκυρος με τον θρησκευτικό προσφέροντας μια εναλλακτική σε όσα ζευγάρια δεν ήθελαν να ακολουθήσουν την μοναδική μέχρι τότε επιλογή του θρησκευτικού.
Ισόκυρος, βέβαια κι όχι υποχρεωτικός εξαιτίας των -αναμενόμενων- αντιδράσεων της Εκκλησίας αλλά και της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που αρνήθηκε να υπερψηφίσει το νομοσχέδιο ακόμα και μετά τις συντηρητικές αλλαγές που έγιναν.
Έπρεπε να περάσουν 30 χρόνια από την ψήφιση του νομοσχεδίου, για να κάνει η χώρα τη μεγάλη ανατροπή, και οι πολιτικοί γάμοι να ξεπεράσουν για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία τους θρησκευτικούς. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το έτος 2012, οι πολιτικοί γάμοι ξεπέρασαν για πρώτη φορά τους θρησκευτικούς με ποσοστό 51,8% έναντι 48,2%. Την επόμενη χρονιά υπήρξε απόλυτη ισορροπία και έκτοτε, μέχρι και το 2016, οι πολιτικοί γάμοι είναι σταθερά περισσότεροι των θρησκευτικών, με το υψηλότερο ποσοστό τους να καταγράφεται το 2016, που έφτασαν στο 52,1% έναντι 47,9.
Ωστόσο οι προσπάθειες για την κατακύρωση της συνένωσης μέσω της πολιτικής οδού είχαν ξεκινήσει πενήντα και πλέον χρόνια πριν από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης, Ιωσήφ Κούνδουρο.
Η πρόταση φυσικά είχε απορριφθεί τότε από τον δικτάτορα πρωθυπουργό, Θεόδωρο Πάγκαλοκαι επανήλθε στο τραπέζι εν έτει 1932, υπό την πρωθυπουργία του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο Βενιζέλος είχε αναθέσει στην Αναθεωρητική Επιτροπή, υπό τον καθηγητή Κωνσταντίνο Δεμερτζή, την σύνταξη του Οικογενειακού Δικαίου και εκείνος πρότεινε τότε την υιοθέτηση της αρχής της ισότητας και τον πολιτικό γάμο, οι οποίες όμως υπερψηφίστηκαν μόνο από άλλα δύο μέλη της Επιτροπής, τον Αλέξανδρο Σβώλο και τον Κυριάκο Βαρβαρέσο.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, επί δικτατορίας Ιωάννη Μεταξά ο προτεινόμενος πολιτικός γάμος αποσύρεται από το σχέδιο του Αστικού Κώδικα και την θέση του παίρνουν αναχρονιστικοί θεσμοί, όπως αυτός την προίκας.
Το «καυτό» ζήτημα του πολιτικού γάμου μένει στο συρτάρι των μετέπειτα κυβερνήσεων μέχρι το όχι και τόσο μακρινό 1982 όπου η «Κυβέρνηση της Αλλαγής» υπό τον Ανδρέα Παπανδρέουκαθιστά ίσου κύρους τον πολιτικό και τον θρησκευτικό γάμο με τον νόμο 1250/82 (ΦΕΚ Α 46/07.04.1982).
«Η κυβέρνηση, πιστή στις εξαγγελίες της προς τον Ελληνικό λαό, αποφάσισε την καθιέρωση του πολιτικού γάμου. Η μεγάλη αυτή καινοτομία στο δίκαιό μας επιβάλλεται από την ανάγκη περιφρούρηση της ανεξιθρησκίας και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας που κατοχυρώνεται από το Σύνταγμά μας» σημείωνε στις 17 Φεβρουαρίου ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης, Στάθης Αλεξανδρής, με αφορμή την εισαγωγή του νομοσχεδίου στη Βουλή. Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε στις 22 Μαρτίου με τις αρνητικές ψήφους της Νέας Δημοκρατίας, επί προεδρίας Ευάγγελου Αβέρωφ.
Αλλά ακόμα και η επιτυχημένη αυτή προσπάθεια συνάντησε πλείστες αντιδράσεις τόσο από την αξιωματική αντιπολίτευση όσο κι από την εκκλησία.
Για του λόγου το αληθές, ο τότε μητροπολίτης Δημητριάδος Χριστόδουλος Παρασκευαϊδης, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδας, χαρακτήριζε τον πολιτικό γάμο «ανίερο μείξιν» και για εκείνους που θα τον επέλεγαν, διακήρυσσε ότι διέπρατταν «πορνείαν ηθικώς κολαζομένην»: «Ο πολιτικός γάμος είναι άθεσμος μείξις, είναι καταπάτησις της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, είναι αίρεσις. Ο τοιούτος γάμος είναι, άνευ περιστροφών, μείξις ανίερος και κατάκριτος, ελευθέρα συμβίωσις άθεσμος και αμαρτωλός».
Ο πρώτος πολιτικός γάμος στην Ελλάδα έγινε στις 18 Ιουλίου 1982 στο χωριό Φραντάτο της Ικαρίας, μεταξύ της ντόπιας Σταματούλας Πλακίδα και του Δημήτρη Μαύρου από τη Νάξο.
«Όχι μόνο το χωριό, αλλά η μισή Ικαρία είχε έρθει στον γάμο των παιδιών, στην πλατεία. Ο κόσμος του νησιού ήταν προοδευτικός ανέκαθεν. Οικογενειακώς ήμασταν αποστασιοποιημένοι από τις θρησκευτικές αντιλήψεις και τα διάφορα γύρω από τη θρησκεία. Στο μεταξύ, είχε έρθει πια το πλήρωμα του χρόνου να αποσυνδεθεί ο γάμος από τη θρησκεία», δήλωνε ο πρώην προέδρου Φραντάτου Ικαρίας, Σπύρος Πλακίδας.
Μέχρι και το 1982 αν ένας Έλληνας πολίτης ήθελε να παντρευτεί άτομο άλλου δόγματος, έπρεπε να τελέσει γάμο με δύο μυστήρια. Στην περίπτωση ζευγαριών με διαφορετικό θρήσκευμα, ένας από τους δύο συζύγους έπρεπε να ασπασθεί το θρήσκευμα του άλλου, που στις περισσότερες περιπτώσεις σήμαινε να βαπτιστεί χριστιανός ορθόδοξος. Κι όλα αυτά την ώρα που στις υπόλοιπες χώρες της Δύσης ο πολιτικός γάμος ήταν αναγνωρισμένος δεκαετίες νωρίτερα σαν υποχρεωτικός.
Παρά τον επιτυχημένο «νεωτερισμό» όπως τον χαρακτήριζαν κάποιοι, της κυβέρνησης Παπανδρέου, πέντε μήνες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τον πολιτικό γάμο, στις 13 Ιουλίου του 1989, ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου παντρεύεται την Δήμητρα Λιάνη με θρησκευτικό γάμο.
Το παράδειγμά του μάλιστα ακολουθεί και η πλειονότητα των Ελλήνων, τουλάχιστον μέχρι τα χρόνια της κρίσης και την επακόλουθη «μείωση δαπανών» του ελληνικού νοικοκυριού που άλλαξε την ανάγκη για επίδειξη και για μετατροπή μιας νομικής ένωσης σε «γκλάμουρους πανηγύρι».
Αναδημοσίευση από : https://www.reader.gr
