- Τελικά η επανάσταση του 1821 από πού και πότε ξεκίνησε;
Η Ιστορία απαντά:
Η επανάσταση ξεκίνησε το 1821 στην Μολδοβλαχία, όπου υπήρχε ισχυρό ελληνικό στοιχείο και φιλελληνικές αρχές. Στις 22 Φεβρουαρίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο κηρύσσοντας την έναρξη του αγώνα.
- Ήταν ενωμένος ο λαός; Η Ιστορία απαντά: Σαφέστατα όχι. Η επανάσταση στηρίχθηκε στην αρχή σε ολίγους, ευτυχώς όμως για όλους μας, η στρατιωτική ικανότητα πολλών οπλαρχηγών, η φιλοπατρία ορισμένων πλούσιων εμπόρων και πλοιοκτητών, η γενναιότητα των κλεφτο/αρματολών κι ένα θερμό φιλλεληνικό κίνημα σε Ευρώπη και Αμερική αλλά και η “ραθυμία” των Τούρκων που υποτίμησαν τη σοβαρότητα της κατάστασης, έδωσαν τις πρώτες επιτυχίες με κορυφαία στιγμή τα «ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ» ενισχύοντας τον αγώνα.
- Οι αρχηγοί της επανάστασης ήταν τουλάχιστον ενωμένοι;
Η Ιστορία απαντά: Δυστυχώς όχι. Ακολούθησε ένας ακόμα «εμφύλιος» αποδεικνύοντας και πάλι πως: Δεν χρειαζόμαστε ξένους για να βγάλουμε τα μάτια μας μπορούμε και μόνοι μας…και όλα αυτά για να ξεκαθαριστεί το αν θα κυβερνούν την Ελλάδα ο Μαυροκορδάτος με τον Κωλέττη ή ο Κολοκοτρώνης με τους οπλαρχηγούς. Στην πραγματικότητα όμως κανείς τους δεν θα κυβερνούσε την χώρα… Αυτό θα το έκαναν Άγγλοι, Γάλλοι και Ρώσοι για τα δικά τους συμφέροντα…
- Η «επίσημη» εκκλησία στήριξε την επανάσταση ή όχι;
Η Ιστορία απαντά: Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ αφόρισε τους επαναστάτες σε 2 περιπτώσεις τον Μάρτιο του 1821, κάτω από την πίεση του Σουλτάνου και υπό την απειλή γενικής σφαγής των Ελλήνων της Πόλης. Όμως ο τρόπος του 1ου αφορισμού μιλώντας για το μέλλον της επανάστασης και όχι για ό,τι είχε ήδη γίνει του 2ου, εξόργισαν τον Σουλτάνο που κήρυξε έκπτωτο τον Γρηγόριο τον οδήγησε στο βασανισμό ως τον απαγχονισμό του. Ο λαϊκός όμως κλήρος (οι απλοί παπάδες) στην πλειοψηφία του στήριξε και πολέμησε «για του Χριστού την πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία»
- Τελικά μας απελευθέρωσαν οι Μεγάλες Δυνάμεις στο Ναυαρίνο ή Όχι;
Σήμερα δεν θα είμαστε ελεύθεροι αν δεν ξεσηκωνόμασταν το 1821. Οι Μεγάλες Δυνάμεις στην αρχήν δεν ήθελαν την επανάσταση. Γι’ αυτό και στο ξεκίνημα αντέδρασαν αρνητικά. Όταν όμως είδαν ότι οι Έλληνες είχαν πάρει τις αποφάσεις τους και πίσω δεν έκαναν, τα πράγματα είχαν σοβαρέψει για όλους, όταν έβλεπαν ότι φούντωνε το φιλελληνικό κίνημα υπέρ της Ελλάδος και εκατοντάδες εθελοντές (και μάλιστα από ανώτερες κοινωνικές τάξεις) ταξίδευαν στην Ελλάδα για να πολεμήσουν υπέρ της ελευθερίας τότε μόνο συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να επέμβουν άμεσα! Εκτιμούμε και τιμούμε τη συνεισφορά τους έστω και στο τέλος, έστω και για ίδιον όφελος, ο στόχος είχε «επιτευχθή»: η Επανάσταση έκλεινε με ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ κι όχι με θάνατο!
Και τώρα στα «πολύ δικά μας»…
Η Ικαρία τι ρόλο έπαιξε στην εθνική παλιγγενεσία;
Ο Ιστορικός της Νικαριάς Ι. Μελάς, μελετά δυσεύρετα έγγραφα, ερευνά πηγές και αρχεία, τακτοποιεί συλλογισμούς και αποδεικνύει με ντοκουμέντα την ενεργή συμμετοχή Ικαρίων τόσο στην Φιλική Εταιρία όσο και στα απελευθερωτικά κινήματα των «Αιγαιοπελαγιτών»
Αν και οι πληροφορίες της εποχής είναι «πτωχές» θεωρείται δεδομένο ότι έχουμε «Φιλικούς» Ικαριώτες όπως αναφέρει συγκεκριμένα τον Σταυρινόν Χλίταν και τον Παναγιώτην Καραφάν. Περί της μυήσεως του Χλίτα διεσώθη έγγραφον (φωτο1) το οποίον γράφει: «ο παρών Σταυρινός εκ πατρίδος Ικαρίας ετών πεντήκοντα επαγγέλματος Γεωργικού, μαρτυρείται ως θερμός υπερασπιστής της Πατρίδος. Έτος Φιλικόν 2. Μαΐου 21 εν Ικαρία». Στο πίσω μέρος αναγράφεται το κρυπτογραφικό μήνυμα: «η53γ373» που σημαίνει: «Αληθινή».
Ένα ακόμα όνομα με μεγάλη ιστορική πορεία που συναντάμε τα χρόνια εκείνα είναι ο Βασίλειος Καραβιάς ο οποίος το 1827 διορίζεται Πολιτάρχης της επαρχίας Πάτμου στην οποία υπάγεται και η Ικαρία και υπογράφει σε έγγραφο δικαστικής απόφασης (1827) με τίτλο: «Ελληνική Πολιτεία – Το Κοινόν Ικαρίας» ως «Αρχηγός της Εκτελεστικής δυνάμεως». Ίσως να πρόκειται για τον Βασίλειο Καραβιά με καταγωγή από Φραντάτο Ικαρίας, όπου οι απόγονοί του σήμερα έχουν στην ιδιοκτησία των παλαιό ερειπωμένο σπίτι (φωτο 2) στο διπλανό χωρίο το Μάραθο και στο οποίο κατά προφορική παράδοση του Καθηγητή & ιστορικού κ. Θέμη Κατσαρού εδώ γίνονταν οι μυστικές συναντήσεις των μελών της Φ.Ε.
Από άλλο έγγραφο του 1829 ο Ι. Μελάς συνάγει το συμπέρασμα ότι η έδρα της διοικήσεως, όπως ο ίδιος λέει (σελ. 161) «…εξηκολούθει, όπως και από τινών ετών, να εδρεύη εις Μάραθον» και συνεχίζει σελ.166 «Την μεταφορά της έδρας από Ακαμάτρα προς Μάραθον επραγματοποίησε ο εκ των κατόπιν διοικητών της νήσου Ζαχαρίας Παπαγιαννάκης, γνωστός εις την νήσον ως Ζαχαράκης». Στην εκκλησία του χωριού Προφήτης Δανιήλ, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ως σήμερα πάνω από την πόρτα χαραγμένη επιγραφή με σύμβολα που ομοιάζουν κατά πολύ με το Πιστοποιητικό του Χλίτα ως «Φιλικό» (φωτο3)
Έχουμε όμως και μία σημαντική μαρτυρία του Στέφανου Σπέη ο οποίος παρουσιάζει ένα έγγραφο-μαρτυρία (φωτο 4)
« Διαταγή της ημέρας δια χειρός Υψηλάντη, Ιούνιος 1821, μετά την καταστροφή του Ιερού λόχου. ανεκτίμητο δώρο από μια τρισέγγονη του Υψηλάντη μου το έδωσε στην Αυστραλία που την συνάντησα. Γράφει και για τον καριώτη ιερολοχίτη και φιλικό ΒΑΣΊΛΕΙΟ ΚΑΡΑΒΙΑ, ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΜΑΖΙ, τον οποίο και κατηγορεί για την μεγάλη ήττα».
Τα γεγονότα καταγράφονται ως εξής στην ιστορία: «η μάχη στο Δραγατσάνι 7 Ιουνίου 1821»
…Παρά τις εντολές του Αλ. Υψηλάντη να παραμείνουν τα τμήματα στις θέσεις τους ενόψει νέας τουρκικής επίθεσης, ένας από τους επιτελείς του, ο Βασίλειος Καραβιας, παρέσυρε τον Νικόλαο Υψηλάντη και προχώρησαν με τον «Ιερό Λόχο» και το πυροβολικό κατά του Δραγατσανίου, όπου ήταν οχυρωμένοι οι Τούρκοι. Ο «Ιερός Λόχος», που αποτελούνταν από νέους φανατικούς πατριώτες, αλλά όχι καλά γυμνασμένους και πολύ κουρασμένους, επιτέθηκε με ορμή κατά του Δραγατσανίου. Πριν όμως προφτάσει ο «Ιερός Λόχος» και σχηματίσει τετράγωνα, επιτέθηκε το τουρκικό ιππικό και έκοψε το Λόχο στα δύο. Η μάχη ήταν σκληρή και αιματηρή, οι ιερολοχίτες πολέμησαν ηρωικά και έγραψαν μια ένδοξη σελίδα στη νεοελληνική ιστορία. Τότε σημειώθηκε μια ακόμη προδοσία, από τις πολλές που αντιμετώπισε ο Υψηλάντης, όταν ο Καραβιάς με το ιππικό το ‘σκασε.
Μετά τη μάχη αυτή, κατά την οποία αποδεκατίστηκε ο ηρωικός «Ιερός Λόχος», ο στρατός του Υψηλάντη διαλύθηκε, και ο ίδιος, μαζί με τους αδελφούς του Γεώργιο και Νικόλαο, παραδόθηκε στους Αυστριακούς, από τους οποίους φυλακίστηκε.
Το Γενάρη του 1828, λίγους μήνες μετά την απελευθέρωσή του, ο Αλ. Υψηλάντης πέθανε στα 36 του χρόνια στην Βιέννη. Υπήρξε μια από τις σημαντικότερες ηγετικές φυσιογνωμίες της Επανάστασης. τελευταία του επιθυμία ήταν η καρδιά του να αποσπαστεί από το σώμα (συνήθεια διαδεδομένη στην εποχή του για σημαίνοντα πρόσωπα) και να σταλεί στην Ελλάδα Ο αδερφός του Γεώργιος απεβίωσε το 1847 και η σύζυγός του Μαρία Μουρούζη μετέφερε το 1859 τις καρδιές των δύο αδελφών στο ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών (Στησιχόρου 6 & Λυκείου) στην Αθήνα. Η καρδιά του Αλεξάνδρου φυλάσσεται μέσα σε επίχρυση θήκη, ενώ του Γεωργίου σε επάργυρη λήκυθο. Βρίσκονται σε εσοχή του νότιου τοίχου με την επιγραφή :
“καρδίαι Αλ. και Γ. Υψηλάντου”.
Όσο για τον Βασίλειο Καραβία δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι πρόκειται για τον δικό μας Καραβιά πάντως οι χρονολογίες έχουν μια σχέση, εδώ χρειάζεται ο Ιστορικός να ρίξει φως στις σελίδες αυτές της τοπικής ιστορίας μας!
Συμπληρώνει ακόμα ο Στέφανος Σπέης από το σπουδαίο αρχείο του Δασκάλου Πατέρα του : ως «ΦΙΛΙΚΟΥΣ» καριώτες (χωρίς τα μικρά τους ονόματα) αναφέρει: Καραβιάς , Καστανιάς, Τσαρνάς αυτός που ήτανε το 1826 στην πολιορκία του Μεσολογγίου, ο χωριάτης ο Γιώργος που ήτανε στο πλήρωμα όταν τίναξαν στην Ερεσσό την ναυαρχίδα των Τούρκων, ο Καραφάς, όλοι αυτοί αργότερα στη σπηλιά στο Νυφί πήγαιναν κατσίκια στα πληρώματα του στόλου του Μιαούλη…
Η τοπική ιστορία κάθε τόπου είναι η μνήμη και η ψυχή των ανθρώπων του… όταν αυτή δεν διδάσκεται στα σχολεία τότε είμαστε υπεύθυνοι για την άγνοια της νέας γενιάς και αυτό δεν μπορεί να λέγεται «πρόοδος» όσες ταμπέλες περί προόδου κι αν βάλετε. (τούτο οφείλουμε παντί τρόπω να διεκδικήσουμε Δάσκαλοι, γονείς, φορείς)!
Χαρούλα Κ. Κοτσάνη
