Το χαρτί των συμβάσεων «παίζει» πάλι η κυβέρνηση

Το χαρτί των συλλογικών συμβάσεων και της επαναφοράς τους στο προ των μνημονίων καθεστώς εξακολουθεί να «παίζει» η κυβέρνηση, την ώρα που το σύνολο των θεσμών αντιτίθεται στην προοπτική αυτή, ενώ η εικόνα της αγοράς εργασίας απέχει παρασάγγας από αυτή της προμνημονιακής εποχής.

Δύο υπουργοί Εργασίας, η νυν και ο πρώην – η κυρία Εφη Αχτσιόγλου και ο κ. Γιώργος  Κατρούγκαλος -, δηλώνουν επισήμως από το βήμα της διεθνούς εκδήλωσης της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδας (ΟΚΕ) και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), με θέμα «Κοινωνικός διάλογος και το μέλλον της εργασίας», πως προτίθενται να επαναφέρουν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και το status των συμβάσεων στην προτεραία κατάσταση από τον Αύγουστο του 2015 – όταν και ολοκληρώθηκε το τρίτο Μνημόνιο.

Ωστόσο υπάρχουν έντονες αντιδράσεις στην αλλαγή του σημερινού καθεστώτος, τόσο από τους θεσμούς όσο και από ορισμένους εργοδοτικούς φορείς. Οι δανειστές – και ιδιαιτέρως το ΔΝΤ – προειδοποιούν ότι δεν θα δεχθούν αλλαγές στο υφιστάμενο καθεστώς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας ακόμη και μετά τη λήξη του προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο επικεφαλής των θεσμών, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ντέκλαν Κοστέλο, σε έγγραφό του θεωρεί ως απαραίτητη προϋπόθεση για να μπει η Ελλάδα σε μια περίοδο βιώσιμης ανάπτυξης να «μην να πισωγυρίσει σε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις που έγιναν και αφορούν τη φορολογική πολιτική, το συνταξιοδοτικό καθεστώς και την αγορά εργασίας».

Η κυβέρνηση επιθυμεί να επαναφέρει σε ισχύ ορισμένες διατάξεις των συλλογικών συμβάσεων, έτσι ώστε να εμφανιστεί ότι επαναφέρει το εργατικό δίκαιο στην προ των μνημονίων περίοδο. Το ΔΝΤ έχει λάβει επισήμως αρνητική θέση, επιδιώκοντας την απομάκρυνση του ενδεχομένου επαναφοράς της δυνατότητας του υπουργείου Εργασίας να επεκτείνει σε όλες τις επιχειρήσεις ενός κλάδου ή επαγγέλματος μια συλλογική σύμβαση. Ούτε και την επαναφορά της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης.

Στην ίδια κατεύθυνση με τους δανειστές βρίσκεται και ο ΣΕΒ. Η οργάνωση των εργοδοτών υπεραμύνεται των αλλαγών που επήλθαν στις συλλογικές συμβάσεις το 2012, όπως και τη μείωση των κατώτατων αμοιβών.

«Χωρίς τις αλλαγές αυτές η ανεργία θα είχε φθάσει σε υψηλότερα ποσοστά από το 27% που ήταν το 2013» τονίζει. Οι βιομήχανοι διαφωνούν με το αίτημα της ΓΣΕΕ, το οποίο υποστηρίζει το υπουργείο Εργασίας, για την επαναφορά των συμβάσεων και των εργασιακών σχέσεων στο προ του 2012 καθεστώς, ενώ προτείνουν την έναρξη κοινωνικού διαλόγου για τη δημιουργία «ενός θεσμικού πλαισίου στα εργασιακά φιλικού προς την ανάπτυξη της οικονομίας».

Η άρση της επεκτασιμότητας και της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης των συλλογικών συμβάσεων θα παραμείνουν τουλάχιστον έως το τέλος του προγράμματος. Οι θεσμοί επέμεναν και επέβαλαν ότι μέχρι το τέλος του προγράμματος θα συνεχίσουν να ισχύουν όσα αποφασίστηκαν με τα προηγούμενα μνημόνια.

Τι θα γίνει μετά; Θα εξαρτηθεί από το καθεστώς που θα ισχύσει για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας.

Πάντως η υπουργός Εργασίας σε συνέντευξή της στη γερμανική εφημερίδα «Die Tageszeitung» επιμένει οτι «τον Αύγουστο του 2018 θα επανέλθουν σε ισχύ οι αρχές της ευνοϊκότερης ρύθμισης και της επεκτασιμότητας των συμβάσεων».

Το 50% + 1 θα αποφασίζει για απεργία

Αλλαγές – επί τα χείρω – του συνδικαλιστικού νόμου, που καθιστούν δυσκολότερη την κήρυξη απεργίας, εφαρμογή του χρονοδιαγράμματος έκδοσης των εκκρεμών συνταξιοδοτικών αποφάσεων και ολοκλήρωσης του επανυπολογισμού των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων, με την καταγραφή των «προσωπικών διαφορών» που πρόκειται να περικοπούν την 1.1.2019, και νέο ενιαίο σύστημα οικογενειακών, κοινωνικών και αναπηρικών επιδομάτων είναι τα τρία σημεία που περιλαμβάνει η τεχνική συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών.

Ο νέος τρόπος προκήρυξης των απεργιακών κινητοποιήσεων από τα πρωτοβάθμια σωματεία που συμφωνήθηκε με τους θεσμούς προβλέπει αυξημένη απαρτία των γενικών συνελεύσεων που λαμβάνουν τις αποφάσεις. Από το 1/3 των οικονομικά τακτοποιημένων μελών του σωματείου που ισχύει σήμερα στο 50% +1. Αυτό, όπως είναι φυσικό, θα καταστήσει δυσκολότερη τη λήψη των αποφάσεων, ειδικότερα σε σωματεία πανελλήνιας εμβέλειας. Δεν προβλέπονται αλλαγές στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οργανώσεις, ούτε στον χρόνο προειδοποίησης για την κήρυξη απεργίας.

Στο Ασφαλιστικό συμφωνήθηκε το χρονοδιάγραμμα πληρωμής των συντάξεων και των εφάπαξ που βρίσκονται σε εκκρεμότητα ως τον Ιούνιο του 2018 (περίπου 200.000 συντάξεις).

Τέλος, συμφωνήθηκε η μεταρρύθμιση του συστήματος οικογενειακών παροχών να εφαρμοστεί από τις αρχές Ιανουαρίου. Η νέα αρχιτεκτονική της κατανομής των επιδομάτων θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα, με τους εκπροσώπους της κυβέρνησης να επιμένουν ότι ενδέχεται να υπάρξουν περικοπές στο επίδομα που λαμβάνουν όσοι έχουν τρία ή και περισσότερα παιδιά, αλλά και μικρές αυξήσεις στο επίδομα πρώτου και δεύτερου παιδιού.