Σημαντική παρουσία και δράση είχε στη μέση Ανατολή τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Σαμιώτης Γιάννης Ταμβακλής, τόσο σαν στρατευμένος, όσο και σαν εκπαιδευτικός στο σχολείο των προσφυγόπουλων στο Νουσεϊράτ.
Αν όλα αυτά τα χρόνια έχουν αποτυπωθεί στο πολύτιμης ιστορικής αξίας του «Οδοιπορικό στη Μέση Ανατολή 1941- 1945», το χρονικό της αντιφασιστικής δράσης μέσα στον ελληνικό στρατό της Μέσης Ανατολής, παρουσιάζεται στο δυστυχώς εξαντλημένο αυτή τη στιγμή βιβλίο, «Μπούργκ Ελ Αράμπ – Η Βάρκιζα της Μέσης Ανατολής» (εκδόσεις Απόπλους ISBN: 960-86652-6-4).
Στην 1η Ελληνική Ταξιαρχία, όπου υπηρέτησε ο Γ. Ταμβακλής, το θάρρος και η μαχητικότητα των ανδρών της έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανακοπή της προέλασης του Ρόμελ και τη νίκη στο Ελ Αλαμέιν, με το βιβλίο να αποτυπώνει σελίδα – σελίδα αυτό το έπος, που αναγνώρισαν και οι ίδιοι οι Εγγλέζοι.
Περιγράφει και επιβεβαιώνει τα όσα έγραψε ο Σαμιώτης Χ. Χριστοδουλάκης, ως συμμετέχων στρατευμένος και αυτός, την αεροπορική επίθεση των Γερμανών στο Μπιρ Χακίμ, με απώλειες για τις ελληνικές δυνάμεις.Επίσης γράφει για την Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση (ΑΣΟ): «Η ΑΣΟ είχε κατορθώσει στο πρόσφορο έδαφος της Μέσης Ανατολής, να εμπνεύσει στους Έλληνες πολεμιστές του Ελ Αλαμέιν, το όραμα μιας λεύτερης δημοκρατικής πατρίδας. Το όραμα αυτό της λευτεριάς το είχε συνυφάνει με το πάθος για τον αντιφασιστικό αγώνα. Η απελευθέρωση της χώρας μας ήταν άρρηκτα δεμένη με τον αγώνα για τη συντριβή του Άονα, για τον αφανισμό κάθε τυρρανίας».
Ακολουθούν οι προκλήσεις μοναρχικών στοιχείων από το χώρο των αξιωματικών στον ελληνικό στρατό και οι παρεμβάσεις των Εγγλέζων, που δεν αντιμετώπιζαν τον ελληνικό στρατό σαν μάχιμη δύναμη ενάντια στους κατακτητές, αλλά σαν προετοιμασία ενόπλου σώματος για την προστασία του πολιτικού (βασιλικού) καθεστώτος της μεταπολεμικής Ελλάδας, που προετοίμαζαν.
Τον Αύγουστο του 1943 αντιπροσωπεία αντιστασιακών οργανώσεων από την Ελλάδα, επισκέπτεται τη Μέση Ανατολή, με στόχο να προετοιμαστεί λύση (μεταπολεμικής) εθνικής ενότητας, αλλά η διαδικασία ναυαγεί λόγω της επιλογής του Τσώρτσιλ να στηρίξει το βασιλιά Γεώργιο.
Κατά την εκτίμηση του Ταμβακλή, «οι αντιπρόσωποι του ΕΑΜ γύρισαν πίσω στα ψηλά βουνά, χωρίς να καταλάβουν την έκταση και την ένταση του αντιφασιστικού δημοκρατικού φρονήματος των στρατευμένων εκεί κάτω στην Μέση Ανατολή, Ελλήνων».
Σε άλλο σημείο του βιβλίου, αναφέρει ότι όταν κατέλαβαν οι Γερμανοί τη Σάμο και πέρασαν στη Μ. Ανατολή, μαζί με μεγάλο αριθμό προσφύγων, αντάρτες του ΕΛΑΣ Σάμου, έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό από τους Έλληνες της Αιγύπτου, που οργάνωναν εκδηλώσεις και τους καλούσαν ομιλητές.
Γρήγορα οι Εγγλέζοι βάλανε την αιγυπτιακή αστυνομία να μαζέψει τους καπετάνιους και να τους περιορίσει σε προσφυγικό ελληνικό στρατόπεδο.
Στις δραστηριότητες της ΑΣΟ, ο Γ. Ταμβακλής γνωρίζει και συνεργάζεται με κορυφαία στελέχη της όπως οι Ικαριώτες Βασίλης Μούγιαννης, Πέτρος Ανδριώτης, Σταμάτης Τσαμουταλίδης και φυσικά ο Γιάννης Σαλλάς.
Στην εξέγερση του ελληνικού στρατού και την πολιορκία του στο Μπούργκ Ελ Αράμπ επί 18 ημέρες και μέχρι την παράδοση – αφοπλισμό, πολύτιμος σύμμαχος των Ελλήνων αντιφασιστών, αποδείχτηκαν οι φτωχοί Φελάχοι που τους τροφοδοτούσαν με τα λιγοστά φτωχικά τους τρόφιμα και νερό, υπό τον κίνδυνο να τουφεκιστούν εν ψυχρώ από τους Εγγλέζους πολιορκητές.
Όπως σημειώνει ο Γ. Ταμβακλής, ο αφοπλισμός έγινε το απόγευμα της Δευτέρας 24 Απριλίου 1944, 10 μήνες πριν τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ με τη συμφωνία της Βάρκιζας. «Οι Άγγλοι θα είναι πιά οι πανίσχυροι κυρίαρχοι στην πατρίδα μας. Το Μπούρκ Ελ Αράμπ, είναι η πρώιμη Βάρκιζα της ερήμου για την ελληνική αντιφασιστική αντίσταση», γράφει ο Γ. Ταμβακλής.
Επίσης στο βιβλίο υπάρχει και το ακόλουθο τραγούδι που έφτιαξαν και τραγούδησαν οι πολιορκημένοι:
Η 6η Απριλίου:
Ξημέρωσε μια χαραυγή στις έξι Απριλίου
Που ο στρατός σηκώθηκε κατά του Υπουργείου
Να ρίξουμε τον Τσουδερό και Καραπαναγιώτη
Και τον ταξίαρχο Παππά, τον άτιμο προδότη
Κι ο βασιλιάς σαν τ’ άκουσε,τραβούσε τα μαλλιά του
Στο Κάιρο κατέβηκε για τα συμφέροντά του.
Με μήνυμα μας έταξε λαγούς με πετραχήλι,
Μα ήταν ξεγελάσματα της πρώτης του Απρίλη.
Εμείς τονε γνωρίσαμε στους Άγγλους ορντινάτσα
Κι όχι δικό μας άνθρωπο κι από δικιά μας ράτσα.
Στο Μπούργκ Ελ Αράμπ βάλαμε ελληνική σημαία
Στο δίκοχο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και λάβαρο ΠΕΕΑ.
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Υ.Γ. Ευχαριστούμε το Νίκο Ταμβακλή (Σάμος), γιό του συγγραφέα, για την αποστολή του βιβλίου.
Όλες οι προηγούμενες αναρτήσεις του αφιερώματος, συγκεντρωτικά στο τέλος της ανάρτησης: Aναγνώριση της ερευνητικής δουλειάς του ert.gr
Διαβάστε στο www.ert.gr κάθε μέρα στις 7πμ
16 Σεπτεμβρίου 2017: Γιώργος Φιλίππου Πιερίδης: Από την Κύπρο μέχρι την Αίγυπτο στα χρόνια του πολέμου
17 Σεπτεμβρίου 2017: Ευαγγελία Καρούτσου – Τσαντίρη: Αναμνήσεις από την περίοδο της προσφυγιάς
18 Σεπτεμβρίου 2017: Από τη Νίσυρο στην Κύπρο και τη Γάζα – Το προσφυγικό ταξίδι της Άννας Κοντοβερού
19 Σεπτεμβρίου 2017: O αντίκτυπος της ιστορίας των Ελλήνων προσφύγων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στις επόμενες γενιές
20 Σεπτεμβρίου 2017: Ι. Ξηρού: Κοινωνήσαμε και φύγαμε πρόσφυγες στο άγνωστο (α΄ μέρος)
21 Σεπτεμβρίου 2017: Ι. Ξηρού: Κοινωνήσαμε και φύγαμε πρόσφυγες στο άγνωστο (β΄ μέρος)
22 Σεπτεμβρίου 2017: Το προσφυγικό ταξίδι της Δέσποινας Βατούγιου – Καντούνη και του Γιάννη Καντούνη
23 Σεπτεμβρίου 2017: Πανορμίτης Κουμνιανός: Κομμάντος του Αιγαίου
24 Σεπτεμβρίου 2017: Από τον Άγιο Φωκά στην Αιθιοπία: Το προσφυγικό ταξίδι της Αργυρώς Σαφού – Κουτσούτη το 1942
25 Σεπτεμβρίου 2017: Ολοκλήρωση της έρευνας για τους Έλληνες πρόσφυγες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
