ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Το παρακάτω Ιστορικό κείμενο γράφτηκε από τον αείμνηστο διδάσκαλο Ραχών Ικαρίας Ανδρέα Σ. Καρούτσο, το 1929 (σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες σχετικά με τον γάμο του Ευάγγελου Τέσκου με την Ελισσάβετ Ηρ. Φακάρου). Βρέθηκε στο αρχείο της οικογένειας Νικολάου Σ. Καρούτσου (Προεσπέρα), όπου φυλάσσονται διάφορα έγγραφα από το έτος 1700 μέχρι σήμερα. Αναφέρεται σε γεγονότα της περιόδου εκείνης, καθώς και σε γενεαλογία των προγόνων πολλών οικογενειών της περιοχής και όχι μόνο. Η επιμέλεια της δημοσίευσης έγινε από τον Ανδρέα Ν. Καρούτσο (Ανηψιό του διδάσκαλου)
Η δακτυλογράφηση έγινε για ευκολία στην ανάγνωση, διατηρώντας ακριβώς τη γλώσσα και την στίξη του χειρόγραφου κειμένου, το οποίο, αφού σκαναρίσθηκε, ακολουθεί το δακτυλογραφημένο κείμενο, ως αποδεικτικό στοιχείο.
—————- *—————-
Ο πατέρας του Παπά Ανδρέα ήτο ο Παπά Νικόλας, ο δολοφονηθείς από Τσαρνάν (εξάδελφον του παπά Λεόντιου), καθ’ ήν εποχήν ο Παπά Ανδρέας ήτο 10-11 ετών περίπου.
Ο Τσαρνάς αυτός είχε παραλάβει με το καϊκάκι του τον Παπά Νικόλαν από τα παράλια του κάμπου Παλαντόβασι της Μικράς Ασίας, και τον είχε περάσει κρυφά από το τελωνείον (Κουμέρκι) μαζί με τσουβάλια σιτάρι, που το είχε συνάξει εκεί από σποράν που την είχε κάμη ο ίδιος διότι είχε μείνη εκεί εργαζόμενος 2 χρόνια. Ο Τσαρνάς αυτός είχε σύντροφον ή ναύτην εις το καϊκάκι του ένα Σαμιώτην με το ένα χέρι. Στο πέλαγος εσκοτώσανε τον παπάν (τις οίδε με ποίους τρόπους) και τον ρίξανε στη θάλασσα για να κερδίσουν το σιτάρι του κ΄ ότι άλλα πράγματα είχεν).
Το κακούργημα αυτό δεν θα εγίνετο ίσως γνωστόν, αν δεν ετύχαινε το εξής: Άμα θέλησαν να ξεκινήσουν με το καϊκάκι συνηντήθησαν εκεί με ένα καϊκάκι του καπετά Μάρκου (εξ Αγίου Κηρύκου), παππού ή προπάππου του σημερινού Μαρκάκη ιατρού. Εκείνος ο καπετά Μάρκος ήτο Κυπραίος. Επάνω σ’ αυτό το καϊκάκι του Μάρκου ανέβη ο Παπά Νικόλας, κ΄ του είπεν ότι ήρχετο στην Ικαριά με το σιτάρι του, ότι το σιτάρι το περάσανε κρυφά από το κουμέρκι κ.τ.λ. Όταν σε λίγες μέρες ήλθε το καΐκι του Μαρκάκη στον Άγιον Κήρυκον έμαθεν ότι ο καπετά Τσαρνάς είχε πάγη εκεί πρό ημερών κ΄ πουλούσε σιτάρι.
Και ηρώτησεν εάν είχε μέσα και κανένα Παπάν.
Από την αιτίαν αυτήν διεθόθει. Ο φονεύς εδραπέτευε κ΄ μετά παρέλευσιν συνελήφθη εις Σμύρνην όπου εφυλακίσθη. Εκεί εταξείδευσεν ο Παπά Σταμάτης κ΄ ηρωτήθη από το δικαστήριον, θέλει να τον κρεμάσουν ή να τον ελευθερώσουν; Εκείνος απήντησε να κάμη η Δικαιοσύνη ότι θέλει. Μετά παρέλευσιν εις την φυλακήν της Σμύρνης έπεσεν ασθένεια κ΄ πεθαίνανε σωρηδόν, η δε Κυβέρνηση απεφυλάκισε τους επιζώντας μεταξύ των οποίων κ΄ τον Τσαρνάν.
Ούτος μετά ταύτα ήλθε πάλιν στον Άγιον Κήρυκον, αλλά ο ετέμης (Τούρκος δικαστής) τον κατεδίωκε κ΄ ηναγκάσθη πάλιν ούτος να καταφύγη στην Ελλάδα, αλλά κ΄ εκεί προδοθείς από Καργιωτίνες εφυλακίσθη πάλιν, κ΄ όταν μετά καιρόν αφέθη ελεύθερος κ΄ επανήλθεν στον Άγιον Κήρυκον. Εις το Άγιον Πεντελεήμονα συναντήθη κάποτε με τον Παπά Γιώργην Καρούτσον (εις την ενορίαν του Παπά Αντώνη Κράτσα). Ο Παπά Γιώργης τον κατηράσθη κ΄ εκείνος εσηκώθη να τον δείρη, επεμβάντες οι ενορίται τους καθησύχασαν. Δεν είναι γνωστόν αν ο φονεύς αυτός αφήκε παιδιά. Φαίνεται ότι η γυναίκα του (πιθανώτατα Σαμιωτίνα) πήρε τα παιδιά κατά την καταδίωξιν κ΄ έφυγε χωρίς να επανέλθη.
—————- *—————-
Ο φονευθείς Παπά Νικόλας δεν είχεν ούτε αδελφόν, ούτε αδελφήν. Είχε μόνον ετεροθελή αδελφόν τον Γεώργιον Πλατήν, καθόσον η μητέρα του Παπά Νικόλα (η Λαμπαρδού) είχε πριν πρώτον σύζυγον τον Πλατήν. Αυτός ο Γεώργιος Πλατής ήταν ο πατέρας του Σάββα, Ηλία, Μάρκου, Γιάννη, Νικόλα. Ο πατέρας του Παπά Νικόλα, Ξένος Καρούτσος είχεν αδεφλούς τον Σταμάτην, τον Γεώργιον κ΄ κάποιον Νικόλαν, ο οποίος Νικόλας αφήκε μόνον μίαν κόρην φυσίδαν, η οποία πανδρευθείσα πήρε τον Σταμάτην Πούλον, θυγάτηρ του οποίου είναι η σύζυγος του σημερινού Ζαχαριά Κιουλανή, κατοίκου Κάμπου. Ο Ξένος Καρούτσος είχε μόνον τέκνον τον Παπά Νικόλαν. Ο Σταμάτης Καρούτσος είχε σύζυγον λέσεναν κ΄ έκαμε τέκνα τον Δημήτρην (επενομασθέντα λέσον), πατέρα του σημερινού Γεωργίου λέσου, τον Ιωάννην (επενομασθέντα Παίδον) πατέρα του σημερινού Σταμάτη Παίδου κ΄ τον Ευστράτιον (τον πατέρα του σημερινού Θοδωρή).
Ο Γιώργος Καρούτσος είχε τέκνον τον Ιωάννην (πατέρα του Σίμου κ.λ.π.) τον Ζαννήν, τον Ηλίαν (πατέρα του Παπά Γιώργη) και τον Νικόλαν, αποθανόντα άγαμον.
—————- *—————-
Παπά Σταμάτης Τσέρκος.
Ο Παπά Σταμάτης Τσέρκος, υιός του Παπά Κυριάκου Τσέρκου, είχε κ΄ δύο άλλους αδελφούς, τον Ιωάννην Πλακίδαν και τον Γεώργιον Χωματάν. (κάθε αδελφός πήρε κ΄ δικό του επίθετον).
Θυγάτηρ του Ιωάννη Πλακίδα ήτο η μητέρα του Παπά Ανδρέα, ονομαζόμενη Ειρήνη, επομένως ήτο ανηψιά του Παπά Σταμάτη κ΄ δια τούτο ο Παπά Ανδρέας και αδελφοί του εγκληρονόμησαν τον Παπά Σταμάτην.
Η παπαδιά του Παπά Σταμάτη ήτο θυγάτηρ του Παπά Νικόλα Φράντα, ονομάζετο δε Αληθινή. Ήτο στείρα κ΄ ως εκ τούτου δεν εγέννησαν τέκνα.
Ο Παπά Νικόλας Φράντας είχεν αδελφούς τον Ιερομόναχον Γρηγόριον Φράνταν (όστις ήτο Ηγούμενος εις το Μοναστήρι Οσίας Θεοκτίστης της Λεσβίας) και τον Ηλίαν Φράνταν, όστις απεβιώσεν εις Βρουλλά Μ. Ασίας ανύπανδρος. Οι τρεις αυτοί αδελφοί ήσαν τέκνα του Παπά Ανδρέα Φράντα (όστις ήτο φυσικά βάρβαρος), δια τούτο κ΄ η παπαδιά του, ονόματι Καλή, το γένος λέσενα, έφυγεν από το σπίτι κατά τα τελευταία έτη κ΄ έμενεν εις το Μοναστήρι με το υιόν της, τον Ηγούμενον. (Η οικογένεια των λεσάτων, ήτο από την Μεσαριάν).
Εκ των Καρουτσάτων, οι ονομασθέντες λεσάτοι, ωνομάσθησαν ούτω εκ της μητρός των, που ήτο λέσενα
(Η οικογένεια των Πικάτων ήτο επίσης από την Μεσαριάν).
Οι Κουλουλιάδες, που κατοικούν τώρα στον Φραντάτων (μέσα σε κτήματα των Φραντάτων) ήσαν από τας Βρακάδας.
Πατέρας του Παπά Ανδρέα Φράντα, ήτο ο Παπά Γεώργης Φράντας.
—————- *—————-
Ο πατέρας του Παπά Σταμάτη Τσέρκου, ονόματι Παπά Κυριάκος Τσέρκος, είχεν αδελφόν τον Παπά Γιάννη Μαλαχία.
Ο παπά Γιάννης Μαλαχίας ήτο ο πατέρας του γέρου Νικόλα, του γέρου Αποστόλη, του γέρου Γιώργη (Χαβιέ) – όστις ήτο ο νόθος γεννηθείς με την υπηρέτριαν, το γένος Δαμάλεναν – Υιός του Γιώργη Χαβιέ, ήτο ο Γιάννης Χαβιές ή Φουσκόκαστης, ο οποίος έκλεψε την Σεφερίναν, την κουνιάδαν του Παπά Ανδρέα κ΄ με αυτήν εγέννησε μόνην θυγατέρα την σύζυγο του Κυριάκου Κουκή, πεθεράν του υποφαινόμενου.
Αδελφός του Φουσκόκαστη ήτο ο Αθανάσιος, πατέρας των σημερινών Αθανασάτων κ΄ ο Γρηγόρης, αποθανών άκληρος, την σύζυγον του οποίου (το γένος Μπατούγεναν εις πατρός, Μανιαδίναν εκ μητρός) πήρεν έπειτα ο Τέσκος, ο οποίος εγέννησε τον σημερινόν Ευάγγελον Τέσκον, τον νυμφευθέντα εφέτος την Ελισσάβετ Ηρ. Φακάρου.
Οι Νουνουσάτοι (δηλ. σημερινοί Γιακάτοι, Στενέδες, Λέμπερος) ήσαν συνάδελφοι με τους Τσερκάτας και Τσαντιράτας.
Οι Νουνουσάτοι, Γιακάτοι, Στενέδες, Λεμπεράτοι, Τσερκάτοι, Τσαντιράτοι, λέγονται με μια λέξη Κυριακάδες.
—————- *—————-
Υ.Γ. Ικαριακής Ραδιοφωνίας : Αισθανόμαστε συγκίνηση και τιμή γι αυτό το ιστορικό κείμενο του αείμνηστου διδασκάλου των Ραχών Ικαρίας Ανδρέα Σ. Καρούτσου, ανθρώπου ιδιαίτερα σημαντικού για την τοπική κοινωνία που ανέθρεψε οικογένεια επιστημόνων (Μαρίκα Καρούτσου – Λαγωνίκα, Αιμίλιος – Κυριάκος Καρούτσος) αλλά και αγωνιστών (Σαράντος Καρούτσος). Άνθρωπος σοβαρός, πολύ καλός στη δουλειά του, αλλά όπως αποδεικνύεται και με το παρόν κείμενο, ιστοριογράφος και καταγραφέας γενεαλογικών δένδρων εκείνης της περιόδου. Ο επιστήμονας του μέλλοντος πιστεύω ότι και από αυτό το κείμενο θα αντλήσει υπερπολύτιμες πληροφορίες. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που πρόλαβα να τον γνωρίσω, μικρό παιδί εγώ, πολύ ευγενής στην κουβέντα του μαζί μου, παρά την μεγάλη διαφορά ηλικίας. Είμαι διπλά ευτυχής που είχα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου δασκάλα τη κόρη του Μαρίκα, όπως επίσης είχα την τιμή να έχω, πέρα από τις ιατρικές του υπηρεσίες στην οικογένεια μου, την φιλία του ΑΝΘΡΩΠΟΥ πρώτα και ιατρού Αιμίλιου – Κυριάκου Καρούτσου. Τελειώνοντας να εκφράσω τις ιδιαίτερες ευχαριστίες στον συνονόματο του ανιψιό Ανδρέα Ν. Καρούτσο, που μας εμπιστεύτηκε αυτό το κείμενο.
Σωτήρης Πολίτης
