Το θέμα της κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού ή επιβεβαιώνοντας ότι η Περιφερειακή Αρχή αγνοεί τι σημαίνει Αυτοδιοίκηση
Εχοντας ως ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ ερωτήσει κατ’επανάληψη για τις πρωτοβουλίες της Περιφερειακής Αρχής για θέματα απασχόλησης και κατάρτισης και για το έργο των ΚΕΚ που υπάρχουν σε Λέσβο και Σάμο, χωρίς να πάρει απάντηση, καταθέσαμε με βάση τον κανονισμό λειτουργίας του ΠΣ ερώτηση με αυτό το αντικείμενο. Εύκολα θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος ότι στη δύσκολη περίοδο που βιώνουμε θα τους είχε απασχολήσει το θέμα. Βέβαια γνωρίζαμε ότι το αντικείμενο της απασχόλησης και κατάρτισης δεν είχε ανατεθεί σε κάποιον αντιπεριφερειάρχη ή σύμβουλο της πλειοψηφίας και μετά από 2,5 χρόνια στο τιμόνι της Περιφέρειας, δεν είχε κατατεθεί κάποιο σχετικό σχέδιο δράσης. Τι θα συμπέραινε κανείς από αυτή την απραξία; Ότι όλα πάνε καλά και ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος η Περιφέρεια να παρέμβει και να διαθέσει πόρους προς αυτή τη κατεύθυνση.
Η απάντηση της κ.Καλογήρου ήταν πέρα πάσης προσδοκίας. Αφού πρώτα μας παραπέμπει στις απαντήσεις των δύο ΚΕΚ (Σάμου και Λέσβου) για τις δράσεις που υλοποίησαν τη περίοδο 2014-16 (προφανώς από προγράμματα που είχαν εγκριθεί πριν αναλάβει η παρούσα περιφερειακή αρχή και δεν είχαν παρουσιαστεί στον απολογισμό της σημερινής διοίκησης ούτε στον απολογισμό του 2015, ούτε και σε αυτόν του 2016) προσθέτει:
«Σε ότι αφορά την ενεργοποίηση των δράσεων κατάρτισης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Βόρειο Αιγαίο, όπως μας διαβεβαίωσε η ΕΥΔ Βορείου Αιγαίου σας ενημερώνουμε ότι αυτές δεν έχουν ακόμη εξειδικευθεί και ενεργοποιηθεί εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν έχει οριστικοποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο υλοποίησης τους, οι δικαιούχοι των έργων και άλλα τεχνικά ζητήματα συνολικά στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Μόλις οι εν λόγω θεσμικές προσαρμογές ολοκληρωθούν η ΕΥΔ Βορείου Αιγαίου άμεσα θα εξειδικεύσει και θα ενεργοποιήσει τον Θεματικό Στόχο 8». Υπογραφή Χ.Καλογήρου
Ας αναλύσουμε την απάντηση:
- Η εστίαση της απάντησης στο ΕΠ Β.Αιγαίου δείχνει ότι η κα Περιφερειάρχης δεν έχει αντιληφθεί ότι υπάρχουν και άλλες πηγές χρηματοδότησης της κατάρτισης των δράσεων της Περιφέρειας όπως πχ. είναι το ΠΔΕ. Επομένως αν το θέμα αυτό είναι στις προτεραιότητες της θα μπορούσε να διαθέσει ένα τμήμα των πόρων από αυτούς που διαθέτει για το οδικό δίκτυο.
- Η αναφορά στο ότι η ΕΥΔ (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης) εξειδικεύει το ΠΕΠ υπογραμμίζει ότι δεν έχει καταλάβει ότι η ΕΥΔ δεν είναι υπηρεσία της Περιφέρειας , αλλά αποκεντρωμένη υπηρεσία του κράτους. Επομένως δεν είναι ρόλος της ΕΥΔ να εξειδικεύσει το πρόγραμμα, αλλά της Δ/νσης Προγραμματισμού, ενώ ανήκει στο Περιφερειακό Συμβούλιο να λάβει τη τελική απόφαση μετά από συζήτηση στη Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης. Με το σκεπτικό της κας Καλογήρου, τίποτα από αυτά δεν είναι αναγκαίο, όπως το γνωρίζουμε άλλωστε στη πράξη εδώ και 2,5 χρόνια.
- Για να ανταποκρίνεται η εξειδίκευση στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, προφανώς υπάρχει ανάγκη να μελετηθούν οι ανάγκες αυτές και να μπουν προτεραιότητες. Ερώτημα: έχει γίνει αυτή η προετοιμασία; Αν ναι, θα θέλαμε να την δούμε. Το μόνο σχετικό θέμα που έχει έρθει στο ΠΣ για γνωμάτευση είναι οι ειδικότητες των Επαγγελματικών Λυκείων, αλλά και στη περίπτωση αυτή χωρίς καμιά τεκμηρίωση.
- Η αποδοχή από πλευράς της κας Καλογήρου ότι για τεχνικούς λόγους δεν έχει προχωρήσει η ενεργοποίηση των προγραμμάτων κατάρτισης από πλευράς των αρμόδιων Υπουργείων, χωρίς να έχει διατυπώσει η ίδια ή το συλλογικό όργανο των Περιφερειών (ΕΝΠΕ) την όποια διαμαρτυρία για τη καθυστέρηση αυτή, δείχνει το ενδιαφέρον, την προτεραιότητα που δίνει η περιφερειακή αρχή για το θέμα αυτό. Από τα παραπάνω προκύπτει εμφανέστατα ότι η κα Καλογήρου αγνοεί πλήρως τι σημαίνει αυτοδιοίκηση, ποιος είναι ο ρόλος της σε θέματα αναπτυξιακού σχεδιασμού και ποια εργαλεία έχει στη διάθεση της για την υλοποίηση δράσεων. Κατά την άποψη μας:
- Αυτοδιοίκηση σημαίνει δημιουργώ το όραμα για τη περιοχή ευθύνης μου και προσπαθώ να το υλοποιήσω μέσα στο πλαίσιο των εθνικών στόχων και των περιορισμών (διοικητικών, οικονομικών, ανθρώπινων πόρων) που υπάρχουν, διεκδικώντας περισσότερα με τεκμηριωμένες προτάσεις. Είναι γεγονός ότι παρά τον συγκεντρωτισμό και τον ανορθολογισμό που χαρακτηρίζει ακόμη και σήμερα το διοικητικό σύστημα της χώρας, τα περιθώρια που δίνει ο Καλλικράτης και οι ευκαιρίες που υπάρχουν είναι σημαντικές, ίσως περισσότερες από αυτές που φαίνεται ότι μπορεί να φέρει σε πέρας η Περιφέρεια. Δυνατότητες που δεν έχουν γίνει αντιληπτές, ενώ συχνά οι διαμαρτυρίες περιορίζονται στην –πραγματική- ανεπάρκεια χρηματοδότησης. Όμως βλέποντας το πώς χρησιμοποιούνται οι περιορισμένοι αυτοί πόροι, ίσως να είναι ευτύχημα το ότι δεν υπάρχουν ….περισσότεροι πόροι, ενώ, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, αντιλαμβανόμαστε και το μέγεθος της σπατάλης σε προηγούμενες εποχές, όταν χρήματα υπήρχαν.
- Ο ρόλος της Περιφέρειας σε θέματα αναπτυξιακού σχεδιασμού είναι ο λόγος ύπαρξης της και θα έπρεπε να καθορίζει τη καθημερινή λειτουργία όλου του μηχανισμού που θα έπρεπε να βαδίζει πάνω σε ένα σχέδιο που οφείλει να επεξεργαστεί με τους άλλους φορείς των νησιών (Δήμους, Επιμελητήρια, Επαγγελματικές Οργανώσεις, Συλλόγους, ΜΚΟ κλπ) αξιοποιώντας τον θεσμό της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης. Το σχέδιο που προβλέπει ο Καλλικράτης για το σκοπό αυτό, το 5ετές Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας, εκπονήθηκε μόνο για τακτοποιηθεί μια υποχρέωση χωρίς την παραμικρή διαβούλευση και από τότε έμεινε …….στους υπολογιστές. Από εκεί και πέρα, η καθημερινή δράση της Περιφέρειας χαρακτηρίζεται από προχειρότητα (όπως καταγράφεται από τις συνεχείς τροποποιήσεις του προϋπολογισμού) και ανάδειξη των ασφαλτοστρώσεων σε κύριο αναπτυξιακό άξονα.
- Τα εργαλεία που έχει η Περιφέρεια στη διάθεση της πέρα από τις υπηρεσίες της είναι τα νομικά πρόσωπα που διαθέτει (ΚΕΚ, Περιφερειακό Ταμείο, Αναπτυξιακή Εταιρεία) οφείλουν να ενεργοποιηθούν όχι απλά για να απορροφήσουν με τον καλύτερο τρόπο τους διαθέσιμους πόρους (Περιφερειακό και Εθνικά Επιχειρησιακά Προγράμματα, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Ειδικό Αναπτυξιακό), να διεκδικήσουν πόρους εθνικούς και ευρωπαϊκούς με κατάλληλα επεξεργασμένες προτάσεις που να εστιάζονται στις προτεραιότητες που έχουν τεθεί ώστε να υπάρξει και αποτελεσματική τους χρήση ή ακόμη να κινητοποιήσουν ιδιωτικά κεφάλαια για (συν)αξιοποίηση πόρων και ευκαιριών. Όμως όλα αυτά απαιτούν σχέδιο με στόχους που δεν υπάρχει.
Ετσι για παράδειγμα, εφόσον είναι κοινά αποδεκτό ότι ο τουρισμός αποτελεί έναν αναπτυξιακό στόχο της Περιφέρειας, αυτό οφείλει να καταγράφεται από μια σειρά πρωτοβουλιών για ανάδειξη των πόρων που υπάρχουν και για τη βελτίωση των υπηρεσιών. Μια από τις δράσεις αφορά στην εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, τόσο των ιδιοκτητών, όσο και των εργαζόμενων στις διαφορετικού τύπου τουριστικές επιχειρήσεις. Από την απάντηση που πήραμε φαίνεται ότι στη προηγούμενη περίοδο εκπαιδεύτηκαν 20 άτομα στη Σάμο στο πλαίσιο του προγράμματος «Αρχές ποιότητας υπηρεσιών σε μικρές τουριστικές επιχειρήσεις» και κανείς σε Λέσβο-Λήμνο όπως φαίνεται από τα σχετικά κείμενα. Αυτές είναι οι ανάγκες κατάρτισης στον τουρισμό, όταν γνωρίζουμε ότι ελάχιστοι έχουν υποστεί κάποιου είδους σχετικής εκπαίδευσης;
Η αρμοδιότητα της Επαγγελματικής Κατάρτισης και της Δια Βίου Εκπαίδευσης έχει περιέλθει στη Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση η οποία οφείλει να βελτιώνει τις δεξιότητες εργοδοτών και εργαζομένων με βάση τις τρέχουσες ανάγκες και να ενισχύει τα προσόντα των νέων που πρωτοβγαίνουν στην αγορά εργασίας και των ανέργων ώστε να βρουν απασχόληση ή να αυτοαπασχοληθούν είτε στους σημαντικούς οικονομικούς κλάδους της Περιφέρειας, είτε αξιοποιώντας νέες ευκαιρίες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επιστρέψουμε στις πρακτικές όπου η κατάρτιση ήταν απλά καλυμμένη επιδότηση για ανέργους και αργόσχολους σε «άσχετα» αντικείμενα και με χαμηλό επίπεδο σεμιναρίων από «επιτηδείους» οργανωτές. Αλλωστε δεν είναι απαραίτητο τα σεμινάρια να είναι επιδοτούμενα ώστε να προσελκύουν τους πραγματικά ενδιαφερόμενους. Τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης οφείλουν να εντάσσονται σε ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο βασισμένο στα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου όπως ο τουρισμός, η αγροδιατροφή, ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η γαλάζια ανάπτυξη και χρειάζονται νέες δεξιότητες ώστε παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες να είναι ανταγωνιστικές. Και βέβαια η ενεργή εμπλοκή των εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα στην όλη διαδικασία είναι αναγκαία.
Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ θα συνεχίζει να επιμένει στην αναγκαιότητα ύπαρξης ολοκληρωμένου αναπτυξιακού σχεδίου με την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και στην αναβάθμιση του Περιφερειακού Συμβουλίου ως του κομβικού παράγοντα προς αυτή τη κατεύθυνση. Μόνο μέσα από έναν τέτοιο ξεκάθαρο σχεδιασμό οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι, οι δομές και το υφιστάμενο ανθρώπινο δυναμικό θα μπορούν να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο.
