Συνέντευξη του Theoklis Zaoutis, Καθηγητή Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Pennsylvania School of Medicine Ο Τheoklis Zaoutis Μ.U., M.S.C.E. είναι επικεφαλής της Διεύθυνσης Ειδικών Λοιμώξεων στο Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας (CHOP) και καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας και Senior Scholar στο Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο της Pennsylvania School of Medicine. Έχει καθιερωθεί ως διεθνής ηγέτης στον τομέα της παιδιατρικής επιδημιολογίας στον χώρο της υγειονομικής περίθαλψης. Το έργο του εστιάζεται στην αντιμετώπιση της αντοχής στα αντιβιοτικά και έχει σχεδιάσει την ανάπτυξη ενός ερευνητικού προγράμματος για το θέμα αυτό στο CHOP. Το 2009, έλαβε το Βραβείο Ερευνητού στον κλάδο της Παιδιατρικής από τη Society for Healthcare Epidemiology. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 100 ερευνητικές εργασίες, και έχει συν-εκδόσει ένα βιβλίο για το ζήτημα των παιδιατρικών λοιμωδών νοσημάτων. Το Ηealth Daily επικοινώνησε μαζί του με αφορμή τη συμμετοχή του στη φετινή διοργάνωση του Health Forward και τον ρώτησε για το ερευνητικό του έργο στον τομέα των λοιμώξεων.
HD: H έρευνά σας επικεντρώνεται στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και στην αντίσταση στα αντιβιοτικά. Γιατί επιλέξατε να μελετήσετε αυτό το πεδίο; Ποιοι ήταν πρωταρχικοί στόχοι σας και τα κίνητρά σας;
Το ενδιαφέρον μου για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις (ΝΛ) οφείλεται στον αντίκτυπο που έχουν αυτές στους νοσηλευόμενους ασθενείς και στο γεγονός ότι μπορούν να προληφθούν. Οι ΝΛ παρατείνουν τη διάρκεια νοσηλείας του ασθενούς, αυξάνουν το κόστος περίθαλψης, προκαλούν σημαντική ταλαιπωρία για τον ασθενή και μπορεί να οδηγήσουν στον θάνατο. Υπάρχει βιβλιογραφία που συνεχώς μεγαλώνει που υποδεικνύει ότι οι περισσότερες ΝΛ –εάν όχι όλες- μπορούν να προληφθούν. Επιπρόσθετα, υπάρχουν πολλές μελέτες που περιγράφουν δραματικές μειώσεις των ΝΛ σε πολλά κέντρα, περιοχές και χώρες του κόσμου. Αυτές οι μειώσεις χαρακτηρίζονται όλες από απλές ενέργειες, όπως η δημιουργία και η τήρηση τυποποιημένων και βασιζόμενων σε δεδομένα πρακτικών, οι συνεργασίες μεταξύ επιστημόνων και θεσμικών κέντρων, και η μέτρηση και γνωστοποίηση των δεδομένων για την επίδοση στις νοσοκομειακές αρχές και στους εργαζόμενους πρώτης γραμμής του τομέα της υγείας, δηλαδή σε γιατρούς και νοσηλευτές.
HD: Υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε τον φαύλο κύκλο της άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών και της μικροβιακής ανθεκτικότητας;
Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά έχει χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) ως μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία του ανθρώπου. Μας τελειώνουν τα αποτελεσματικά αντιβιοτικά για τη θεραπεία των λοιμώξεων. Καθώς εξασκώ την ιατρική στις ΗΠΑ, μπορώ να σχολιάσω τα δεδομένα από εκεί. Κάθε χρόνο, τουλάχιστον 2 εκατομμύρια άνθρωποι προσβάλλονται από σοβαρές λοιμώξεις με βακτήρια που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Τουλάχιστον 23.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο ως άμεσο αποτέλεσμα αυτών των λοιμώξεων και πολλοί περισσότεροι πεθαίνουν από άλλες επιπλοκές που προκλήθηκαν από λοιμώξεις από ανθεκτικά βακτήρια. Δεν πιστεύω ότι είναι αργά για να υπάρξει αλλαγή. Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά είναι αναστρέψιμη. Αυτό άλλωστε έχει φανεί από πολλές μελέτες. Ξέρουμε τι πρέπει να γίνει αλλά φαίνεται ότι δεν μπορούμε να το επιτύχουμε.
Η χρήση των αντιβιοτικών είναι η κύρια αιτία που οδηγεί στην ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά και περίπου το 50% των συνταγογραφούμενων αντιβιοτικών από τους γιατρούς είναι ακατάλληλα για την περίπτωση που χορηγούνται. Η βασική ενέργεια που χρειάζεται για να τεθεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας είναι να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα αντιβιοτικά.
HD: Σήμερα, πολλά από τα εθνικά συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν ποικίλες προκλήσεις, είτε λόγω της οικονομικής κρίσης είτε λόγω έλλειψης οράματος. Ειδικά στην Ελλάδα, το ΕΣΥ υποφέρει κάτω από τα αυστηρά μέτρα λιτότητας, που επηρεάζουν την υγεία των πολιτών σε βαθμό που να έχει οδηγήσει τη χώρα σε ανθρωπιστική κρίση. Κατά τη γνώμη σας, ποια θα πρέπει να είναι η προτεραιότητα των αρχών, προκειμένου να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση;
Τα προβλήματα των ΝΛ και της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά είναι μείζονα προβλήματα στην Ελλάδα και ξεπερνούν το μέγεθος που βλέπουμε στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Στην Ελλάδα, τα δεδομένα δείχνουν ότι 1 στους 10 νοσηλευόμενους ασθενείς αναπτύσσουν μια ΝΛ και πολλές από αυτές οφείλονται σε βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα περίπου 3.000 έλληνες πολίτες να χάνουν την ζωή τους κάθε χρόνο και ένα συνολικό κόστος για το ελληνικό σύστημα υγείας που ανέρχεται σε 1,2 δισ. ευρώ τον χρόνο. Ως Έλληνας πολίτης που ζει στο εξωτερικό ένιωσα την έντονη ανάγκη αλλά και αίσθηση καθήκοντος να προσφέρω τη βοήθειά μου σε αυτή ειδικά την περίοδο της κρίσης. Με την στήριξη του ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», ίδρυσα το CLEO (Collaborative Center for Clinical Epidemiology and Outcomes Research). Ο στόχος του CLEO είναι η βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών με έμφαση στην πρόληψη των λοιμώξεων και στη σωστή χρήση των αντιβιοτικών. Οι αρχικές προσπάθειες του CLEO εστιάστηκαν στην πρόληψη των μικροβιαιμιών που σχετίζονται με κεντρικό καθετήρα (η πιο συχνή ΝΛ) στα δυο μεγαλύτερα παιδιατρικά νοσοκομεία. Κατά τον πρώτο χρόνο αναπτύξαμε έναν μηχανισμό για την επιτήρηση των μικροβιαιμιών που σχετίζονται με τον κεντρικό καθετήρα, φτιάξαμε αναφορές και τις μοιράσαμε στους γιατρούς και στη διοίκηση του νοσοκομείου, ενώ έγιναν και μερικές βασικές παρεμβάσεις. Ο αντίκτυπος του προγράμματος ήταν σημαντικός. Υπήρξε μια στατιστικά σημαντική μείωση των μικροβιαιμιών που σχετίζονται με κεντρικούς καθετήρες, στις μονάδες εντατικής θεραπείας και των δυο νοσοκομείων. Σε μια άλλη παρέμβαση, συνεργαστήκαμε με τους χειρουργούς για να βελτιώσουμε τη χρήση των αντιβιοτικών στους χειρουργούμενους ασθενείς. Τα αποτελέσματα αυτής της δουλειάς θα παρουσιαστούν σε συνέδρια στην Αθήνα τον Νοέμβριο. Αυτά τα αποτελέσματα με έχουν κάνει να είμαι αισιόδοξος για τη δυνατότητα της πρόληψης των ΝΛ και της βελτίωσης της έκβασης των νοσηλευόμενων ασθενών στην Ελλάδα. Θέλω ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τους επιδημιολόγους, τους επιστήμονες του κλάδου της στατιστικής και τους γιατρούς που έχουν καταθέσει τόση σκληρή δουλειά για να είναι εφικτή η λειτουργία του CLEO και που συνεχίζουν να με εμψυχώνουν να συνεχίσω να κάνω δουλειά στην Έλλαδα
HD: Ο ιός Εμπολα είναι μια παγκόσμια απειλή, αυξάνοντας τις ανησυχίες του ΠΟΥ και άλλων διεθνών οργανισμών όχι μόνο για την εξάπλωση του ίδιου τους Έμπολα, αλλά και για την υξανόμενη απειλή εμφάνισης και άλλων ισχυρών ιών στο μέλλον. Ποια είναι η άποψή σας;
Αυτό που συμβαίνει με τον Ebola είναι τραγικό. Φυσικά υπάρχει πάντα μια απειλή για κάποιο αναδυόμενο ιό ή άλλο παθογόνο. Η επιδημία του Εbola καθώς και η πιθανότητα για άλλες λοιμώδεις νόσους δείχνει ακριβώς το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε ισχυρά συστήματα υγείας. Πρέπει να δημιουργήσουμε τις υποδομές που θα αναγνωρίζουν και θα περιορίζουν τέτοιες επιδημίες στο μέλλον. Πολλές από τις αρχές που χρειάζονται για την επιτήρηση αναδυόμενων λοιμώξεων και επιδημιών είναι οι ίδιες σαν και αυτές που εφαρμόζονται για την πρόληψη των ΝΛ.
www.healthdaily.gr
